Σε όλο και μεγαλύτερο κλοιό τεράστιων οικοδομικών και άλλων επιχειρηματικών αναπτύξεων βρίσκεται η ευρύτερη περιοχή της αλυκής Ακρωτηρίου, με τον υγροβιότοπο που την περιβάλλει, ο οποίος είναι και ο σημαντικότερος που υπάρχει σήμερα στην Κύπρο, να δέχεται ανεπανόρθωτο πλήγμα.
Οι συνεχείς αδειοδοτήσεις, που επιτρέπουν την αξιοποίηση γειτονικών ιδιωτικών εκτάσεων με την ανέγερση ψηλών κτιρίων και άλλων τεράστιων εμπορικών και τουριστικών εγκαταστάσεων, συνιστούν απειλή, η οποία ήδη έχει αρχίσει να εκδηλώνει τις επιπτώσεις στο μοναδικό οικοσύστημα της περιοχής, το οποίο για δεκαετίες περιβαλλόταν από γεωργικές καλλιέργειες και άγρια βλάστηση.
Αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στην περιοχή, που γειτνιάζει στα βόρεια με την αλυκή και εκτείνεται από το Ζακάκι και το Τσερκέζ μέχρι το Φασούρι και τον Ασώματο, χαρακτηρίζεται ως μια σειρά ενεργειών οι οποίες αποκαλύπτουν ηθελημένες ματσαράγκες των αρμόδιων κρατικών φορέων και υπηρεσιών, οι οποίες, αν και υποδεικνύονται στις κατά καιρούς συζητήσεις και παρεμβάσεις από οργανωμένους περιβαλλοντικούς και άλλους φορείς και οργανώσεις, δεν λαμβάνονται υπόψη από το κράτος.
Το πρόβλημα στο Ακρωτήρι αποτελεί πρόβλημα κατακερματισμού των επιπτώσεων, όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση των Φυσικών Ακτών, Κλείτος Παπαστυλιανού, ο οποίος συμμετέχει ενεργά σε δημόσιες διαβουλεύσεις για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από μεγάλα κατασκευαστικά έργα στην Κύπρο, ενώ για τη διαχρονική εθελοντική του προσφορά και τις εκστρατείες του υπέρ της προστασίας των πτηνών στο νησί τιμήθηκε από τη Βασίλισσα της Αγγλίας με το βραβείο Commonwealth Points of Light.
Μιλώντας στη «Χαραυγή», επισημαίνει ότι αυτός ο κερματισμός των επιπτώσεων συνίσταται στο ότι «ενώ θέλουμε το ένα έργο και ενώ ξέρουμε ότι υποβλήθηκαν άλλες πέντε αιτήσεις, δεν λέμε τίποτε, αλλά το εξετάζουμε και προχωρούμε στο επόμενο χωρίς να εξετάζονται οι επιπτώσεις που έχει ένα έργο σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις που προκύπτουν από άλλα έργα που χωροθετούνται στην ίδια περιοχή».
Αυτό, όπως εξηγεί, σημαίνει ότι «αν για παράδειγμα υποβληθεί μια άδεια για καζίνο και εξεταστεί μόνο το καζίνο, η αξιολόγηση επιπτώσεων μπορεί να πει ότι υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις, αλλά είναι οριακές. Αν δηλαδή γίνει η ανάπτυξη του καζίνο, θα επηρεαστεί η περιοχή, αλλά δεν θα την εγκαταλείψουν τα σημαντικά είδη πτηνών της περιοχής, όπως είναι το φαλκόνι ή ο πετρίτης. Την ίδια όμως στιγμή γνωρίζουμε ότι η ίδια εταιρεία υπέβαλε αίτηση διαχωρισμού οικοπέδων μεταξύ του καζίνο και της αλυκής».
Στιγματίζει, δε, το ότι ενώ αναφέρεται αυτό το γεγονός στην αρμόδια Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να υποδείξει ότι επιβάλλεται να τεθούν επί τάπητος συνολικά οι αιτήσεις, το θέμα το προσπερνούν κάνοντας λόγο για οριακές επιπτώσεις και προχωρούν παρακάτω, οπότε εκεί ξεκινά και το πρόβλημα. «Δεν μπορείς να μιλάς συνέχεια για οριακές επιπτώσεις, γιατί αυτό μπορεί να γίνει πρώτη φορά για υδροπάρκο, δεύτερη φορά για γκολφ με οικιστικές και εμπορικές αναπτύξεις, τρίτη για λιμάνι, τέταρτη για καζίνο και στη συνέχεια διαχωρισμός οικοπέδων, φωτοβολταϊκό πάρκο κ.λπ. και τότε πρόκειται για καθαρή κοροϊδία».
Εκτός από τη μη εξέταση των συσσωρευτικών επιπτώσεων, ο Κλείτος Παπαστυλιανού επισημαίνει και το γεγονός ότι εκκρεμεί ήδη διαδικασία παράβασης εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας για κακή εφαρμογή του άρθρου 63 που αφορά τις περιοχές Natura, η οποία αναφέρεται συγκεκριμένα στην ανυπαρξία εξέτασης συσσωρευτικών επιπτώσεων. Αυτό, όπως διευκρινίζει, είναι ένα πρόβλημα που αναγνωρίζεται από τη Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ αναφερόμενος στο ρόλο του Τμήματος Περιβάλλοντος της Κύπρου, απερίφραστα υποστηρίζει ότι «δεν κάνει σωστά τη δουλειά του».
Τέλος, επισημαίνει και ένα ακόμα σημείο που επίσης συνιστά παράβαση, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι «την ίδια ώρα που γίνεται κατακερματισμός των επιπτώσεων, εκπονείται και το σχέδιο ανάπτυξης για την περιοχή κι αυτό γίνεται για να δημιουργηθούν τετελεσμένα».
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει ο Πτηνολογικός
Την καταστροφή που υφίσταται ο υγροβιότοπος του Ακρωτηρίου, τόσο από αναπτύξεις-μεγαθήρια που ήδη λειτουργούν στην περιοχή όσο και από αρκετές άλλες που επίκεινται, επαναφέρει για μια ακόμα φορά και ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος, ο οποίος καταγγέλλοντας την αδειοδότηση ενός ακόμα έργου, το οποίο προστίθεται στο σύνολο των αναπτύξεων που απειλούν με περαιτέρω περιβαλλοντική και όχι μόνο υποβάθμιση την περιοχή, η οποία αποτελεί πόλο έλξης χιλιάδων μεταναστευτικών πουλιών και καταφύγιο της άγριας ζωής, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί για τα μελλοντικά τραγικά αποτελέσματα.
«Θα περίμενε κανείς ότι, τώρα περισσότερο από ποτέ, στη μετα-κορονοϊού εποχή η εκτίμηση και η στροφή σε ό,τι πιο όμορφο, φυσικό και σχετικά άθικτο έχει ο τόπος μας να προσφέρει θα ήταν δεδομένο, αλλά αντί αυτού επιλέγουμε να το αντικαθιστούμε με πολυτελείς επαύλεις, πύργους, καζίνο και γκολφ», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πτηνολογικός, επισημαίνοντας ότι η νέα ανάπτυξη αφορά την ανέγερση στην περιοχή Τσερκέζ οκτώ τετραώροφων πολυκατοικιών με 310 συνολικά διαμερίσματα, πισίνες, χώρους στάθμευσης, γήπεδα και άλλες εγκαταστάσεις.
Το έργο αυτό, όπως τονίζεται, σε συνάρτηση με τις υπόλοιπες αναπτύξεις που έγιναν ή προγραμματίζονται στην περιοχή, θα επιφέρουν στο σύνολό τους πλήρη αλλαγή της χρήσης γης, με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό και τη διατάραξη του ευαίσθητου οικοσυστήματος της περιοχής.
Το γεγονός ότι το κάθε έργο αδειοδοτείται μεμονωμένα και ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, έχει ως αποτέλεσμα, όπως υποδεικνύει ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος, να μη λαμβάνονται υπόψη οι συσσωρευτικές επιπτώσεις και το πλήγμα που θα επιφέρουν στο σύνολό τους και σε βάθος χρόνου στο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Επιπλέον, όπως επισημαίνεται, για αρκετές από αυτές τις αναπτύξεις δεν διενεργείται η απαραίτητη Οικολογική Αξιολόγηση που απαιτείται για έργα πλησίον ή εντός περιοχών Natura 2000.
Να σημειωθεί ότι σε μικρή ακτίνα από την αλυκή και τον υγροβιότοπο Ακρωτηρίου, πέραν από τις εγκαταστάσεις του λιμανιού της Λεμεσού για τις οποίες προγραμματίζεται και περαιτέρω επέκτασή τους, λειτουργούν ήδη μεγάλο εμπορικό κέντρο και υδροπάρκο, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η ανέγερση του καζίνο-θερέτρου που καλύπτει μια τεράστια έκταση. Επιπλέον, προγραμματίζονται οι κατασκευές πύργων και επαύλεων, καθώς και μεγάλου φωτοβολταϊκού πάρκου σε γη η οποία ανήκει στην Εκκλησία και βρίσκεται την περιοχή της λεγόμενης «Δεσποτικής Λίμνης».
Χρήστος Χαραλάμπους
