Σε συναντήσεις των επηρεαζόμενων πολιτών που διεξήχθησαν στις 05.02.2020 και 12.02.2020, προς συνέχεια της δημόσιας παρουσίασης και ακρόασης για την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) σχετικά με την πιθανή δημιουργία νέας Λατομικής Ζώνης (ΛΖ) στην επαρχία Λάρνακας, που διοργανώθηκε στις 30.01.2020 στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας Ορεινής Λάρνακας στη Σκαρίνου, από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, απαιτούνται τα ακόλουθα:
1. Άμεση ακύρωση της διαδικασίας αξιολόγησης της ΣΜΠΕ για πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας, όπως αυτή έχει τροχοδρομηθεί από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης (ΤΓΕ).
1.1. Κάλυψη υφιστάμενων και μελλοντικών αναγκών αδρανών υλικών στην επαρχία Λάρνακας για αρκετές δεκαετίες:
· Σύμφωνα με το ΤΓΕ, η ανάγκη για τη δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας ήταν το πόρισμα της αρχικής «Στρατηγικής Μελέτης για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2001-2025», η οποία ολοκληρώθηκε το 2004. Η εν λόγω μελέτη κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η ανάγκη προέκυπτε στα 10 χρόνια, με βάση τους ρυθμούς ανάπτυξης της δεκαετίας του 2000.
· Ωστόσο, από το 2004 μέχρι σήμερα, παρατηρείται μία σημαντική αλλαγή δεδομένων, η οποία δεν λαμβάνεται υπόψη από το ΤΓΕ. Ειδικότερα, η παγκύπρια κατανάλωση αδρανών υλικών μειώθηκε δραστικά, καθότι από τα 11,5 εκατομμύρια τόννους το 2004 και τα 14,2 εκατομμύρια τόννους το 2008 η ζήτηση έχει πέσει στα 3,9 εκατομμύρια τόννους το 2015 (μείον 73% από την κορυφή του 2008) και στα 8 εκατομμμύρια τόννους το 2019 (μείον 56% από την κορυφή του 2008).
· Παράλληλα, με βάση στοιχεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Σκυροποιών, τα οποία υποβλήθηκαν κατά τη δημόσια παρουσίαση και ακρόαση που διεξήχθη στις 30.01.2020, τα σημερινά αποθέματα των 4 υφιστάμενων λατομείων της περιοχής Σταυροβουνίου, λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή και τη μελλοντική ζήτηση, έχουν αρκετά αποθέματα που καλύπτουν τις ανάγκες αδρανών υλικών μέχρι το 2050, δηλαδή σε βάθος τουλάχιστον 30 ετών.
1.2. Ανεπαρκής αιτιολόγηση και τεκμηρίωση ανάγκης δημιουργίας νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας:
· Στις 24.07.2019 προκηρύχθηκε δημόσια σύμβαση για την εκπόνηση της επικαιροποιημένης «Στρατηγικής Μελέτης για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2021-2050». Η προθεσμία υποβολής προσφορών / αιτήσεων συμμετοχής έληξε στις 17.09.2019. Η προσφορά έχει πρόσφατα κατοχυρωθεί και η επικαιροποιημένη «Στρατηγική Μελέτη για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2021-2050» αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του 2021 (Αρ. Διαγωνισμού 13.25.002.019.006).
· Προτού καν προκηρυχθεί η δημόσια σύμβαση για την εκπόνηση της επικαιροποιημένης «Στρατηγικής Μελέτης για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2021-2050», τον Οκτώβριο 2018 το ΤΓΕ προκήρυξε διαγωνισμό και τον Δεκέμβριο 2018 ανέθεσε σε κοινοπραξία δύο ιδιωτικών γραφείων περιβαλλοντικών μελετών την εκπόνηση ΣΜΠΕ και Μελέτης Δέουσας Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (ΜΔΕΕΠ) για πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας (Αρ. Διαγωνισμού 13.25.002.018.010).
· Σημειώνεται ότι η επικαιροποιημένη «Στρατηγική Μελέτη για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2021-2050», μεταξύ άλλων, θα εξετάσει σε βάθος και σε παγκύπρια βάση τα ακόλουθα όσον αφορά τα αδρανή υλικά:
– Την υφιστάμενη κατάσταση της ζήτησης και κατά πόσο αυτή καλύπτεται επαρκώς από τα υφιστάμενα λατομεία.
– Τα αποθέματα των υφιστάμενων λατομείων.
– Κατά πόσο τα υφιστάμενα λατομεία με τα υφιστάμενα και μελλοντικά αποθέματα τους μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς σε αδρανή υλικά μέχρι και το 2050.
– Τα κριτήρια και τις διαδικασίες δημιουργίας νέων λατομικών ζωνών και παραχώρησης νέων προνομίων λατομείου στο μέλλον.
· Η πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας θα έπρεπε να εξεταστεί μετά την προκήρυξη και ανάθεση της δημόσιας σύμβασης, καθώς και την εκπόνηση και αξιολόγηση της επικαιροποιημένης «Στρατηγικής Μελέτης για Αειφόρο Λατομική και Μεταλλευτική Ανάπτυξη της Κύπρου για την Περίοδο 2021-2050», με βάση τα ευρήματα, τις διαπιστώσεις και τις εισηγήσεις της εν λόγω μελέτης. Αντί αυτού, προωθείται η δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας χωρίς να παρέχεται επαρκής αιτιολογία.
1.3. Μη εξέταση της μηδενικής λύσης:
· Το ΤΓΕ και η κοινοπραξία των δύο ιδιωτικών γραφείων περιβαλλοντικών μελετών δεν εξετάζει επ’ ουδενί το σενάριο της μηδενικής λύσης, παρά την κάλυψη των αναγκών για αδρανή υλικά στην επαρχία Λάρνακας από τα υφιστάμενα 4 λατομεία της περιοχής Σταυροβουνίου. Επιπλέον, το σενάριο της μηδενικής λύσης δεν εξετάζεται, παρότι η ΣΜΠΕ και ΜΔΕΕΠ αναγνωρίζουν τις σοβαρές, αρνητικές, μακροπρόθεσμες και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις που αναμένεται να επιφέρει η πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας σε περιοχές κρατικής δασικής γης ή/και προστασίας της φύσης, οι οποίες έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000.
· Λόγω ακριβώς αυτής της κάλυψης των αναγκών σε αδρανή υλικά, δεν συντρέχουν οποιοιδήποτε σημαντικοί λόγοι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος, με βάση τους οποίους να αιτιολογείται δεόντως (δηλαδή επαρκώς και εγκαίρως) οποιαδήποτε δυνατότητα παρέκκλισης για τη πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας, η οποία αναμένεται να επιφέρει σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις σε τύπους φυσικών οικοτόπων προτεραιότητας που διατρέχουν τον κίνδυνο να εξαφανιστούν από την Κύπρο και την Ευρώπη, και για τη διατήρηση των οποίων η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ευρωπαϊκή Ένωση φέρουν ιδιαίτερη ευθύνη, λόγω του περιορισμένου μεγέθους του τμήματος της φυσικής κατανομής τους.
· Η μη εξέταση εναλλακτικών επιλογών αλλά και του σεναρίου της μηδενικής λύσης συνιστά παράβαση του περιβαλλοντικού κεκτημένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εναρμονιστικής νομοθεσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, και συγκεκριμένα των κοινοτικών οδηγιών και των εθνικών νόμων για την εκτίμηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον από ορισμένα σχέδια ή/και προγράμματα [Οδηγία 2001/42/ΕΚ και Νόμος 102(Ι)/2005], καθώς και για την διατήρηση της φύσης και της άγριας ζωής [Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ και 2009/147/ΕΚ και Νόμοι 153(Ι)/2003 και 152(Ι)/2003, αντίστοιχα].
2. Άμεση απόρριψη των δύο αιτήσεων χορήγησης πολεοδομικών αδειών που έχουν υποβληθεί από ιδιωτικές εταιρείες στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, οι οποίες εκκρεμούν εδώ και χρόνια, η πρώτη ενώπιον της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής και η δεύτερη ενώπιον του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων (ΣΥΜΕΠΑ).
2.1. Εκκρεμούσες αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών για αναπτύξεις λατομείων και σκυροθραυστικών μονάδων, παρά την έκδοση αρνητικών περιβαλλοντικών γνωματεύσεων μεταξύ 2012-2014:
· Στις 16.02.2012, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο [140(Ι)/2005], αναφορικά με αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας [Αρ. Φακέλου ΛΑΡ/00399/2011], για ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας από την εταιρεία Diarock Quarries Limited στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελικήπου στην επαρχία Λάρνακας.
· Στις 13.09.2013, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε νέα αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο [140(Ι)/2005], αναφορικά με συμπληρωματικά στοιχεία για την ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας της εταιρείας Diarock Quarries Limited στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπος στην επαρχία Λάρνακας [Αρ. Φακέλου ΛΑΡ/00399/2011], τα οποία εξετάστηκαν σε συνεδρίαση της Επιτροπής Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο Τμήμα Περιβάλλοντος, στις 24.07.2013.
· Στις 14.07.2014, το Τμήμα Περιβάλλοντος εξέδωσε άλλη μία αρνητική γνωμάτευση, με βάση τον περί της Εκτίμησης των Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από Ορισμένα Έργα Νόμο [140(Ι)/2005], αναφορικά με αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας [Αρ. Φακέλου ΛΑΡ/00304/2013], για ανάπτυξη λατομείου και σκυροθραυστικής μονάδας της εταιρείας Loizos Iordanou Constructions Limited στην τοποθεσία Πευτζιερόμουττη, στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λυθροδόντα και του Δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας.
· Όσον αφορά την αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας της εταιρείας Diarock Quarries Limited [Αρ. Φακέλου ΛΑΡ/0399/2011], τονίζεται ότι απορρίφθηκε στις 12.03.2014, αλλά οι αιτητές υπέβαλαν ιεραρχική προσφυγή, με βάση το άρθρο 31 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου [90/1972], και έκτοτε εκκρεμεί η εξέταση και λήψη απόφασης από την αρμόδια Υπουργική Επιτροπή. Όσον αφορά την αίτηση χορήγησης πολεοδομικής άδειας της εταιρείας Loizos Iordanou Constructions Limited [Αρ. Φακέλου ΛΑΡ/0304/2013], τονίζεται ότι, επειδή υποβλήθηκε κατά παρέκκλιση των προνοιών της ισχύουσας Δήλωσης Πολιτικής Λευκάρων, ο Διευθυντής του Τμήματος Πολεοδομικής και Οικήσεως (ΤΠΟ) απέστειλε σχετική έκθεση στο ΣΥΜΕΠΑ στις 29.12.2017 και η εξέταση της εκκρεμεί από το ΣΥΜΕΠΑ.
· Ενόσω εκκρεμούν για μεγάλο χρονικό διάστημα (6-8 χρόνια) οι δύο αιτήσεις χορήγησης πολεοδομικών αδειών που έχουν υποβληθεί από ιδιωτικές εταιρείες για ανάπτυξη λατομείων και σκυροθραυστικών μονάδων στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη, το ΤΓΕ προωθεί την δημιουργία νέας ΛΖ στην ίδια περιοχή της επαρχίας Λάρνακας.
3. Άμεσο τερματισμό κάθε ενέργειας με σκοπό την δημιουργία νέας ΛΖ στην περιοχή Ορεινής Λάρνακας γενικότερα και στο Κρατικό Δάσος Αετόμουττη ειδικότερα, λόγω των σοβαρών, αρνητικών, μακροπρόθεσμων και μη αναστρέψιμων επιπτώσεων στο περιβάλλον.
3.1. Εναλλακτικές περιοχές πιθανής δημιουργίας νέας ΛΖ επαρχίας Λάρνακας:
· Περιοχή Α:
– Xωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λαζανιάς στην επαρχία Λευκωσίας, καθώς και της κοινότητας Βαβατσινιάς και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Απέχει περίπου 1.5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Βαβατσινιάς, περίπου 4.5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης του δήμου Πάνω Λευκάρων, περίπου 6.5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Λυθροδόντα και περίπου 9.5 χλμ. από τα όρια αναπτυξης της κοινότητας Λαζανιάς. Οι άμεσα επηρεαζόμενες κοινότητες, Λαζανιάς στην επαρχία Λευκωσίας και Βαβατσινιάς στην επαρχία Λάρνακας, συγκαταλέγονται στα χωριά που παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα.
– Η επικράτεια της Περιοχής Α που εμπίπτει στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λαζανιάς χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας της Φύσης (Ζ1), ενώ η επικράτεια της Περιοχής Α που εμπίπτει στα διοικητικά όρια της κοινότητας Βαβατσινιάς χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας των Υδάτων (Ζ3). Σύμφωνα με την ισχύουσα «Δήλωση Πολιτικής για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Ανάπτυξης και την Προστασία του Περιβάλλοντος στην Ύπαιθρο και στα Χωριά (Ενιαίο Κείμενο Δήλωσης Πολιτικής 1996-2014)», ολόκληρη η επικράτεια της Περιοχής Α εμπίπτει σε Πολεοδομικό Καθεστώς Περιοχής Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής. Σύμφωνα επίσης με το «Τοπικό Σχέδιο Λευκάρων (Οκτώβριος 2018)», η επικράτεια της Περιοχής Α που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του δήμου Πάνω Λευκάρων χωροθετείται σε Πολεοδομικές Ζώνες Προστασίας της Φύσης Δα1 και Δα2, οι οποίες αποτελούν πολεοδομικές ζώνες υψηλής προστασίας της φύσης που περιλαμβάνουν περιοχές του Δικτύου Natura 2000, κρατικών δασών, υδατορεμάτων και ποταμών, δασοκαλυμμένων περιοχών και υψωμάτων. Η επικράτεια της Περιοχής Α που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του Δήμου Πάνω Λευκάρων δεν σημειώνεται ως Περιοχή Ορυκτού Πλούτου.
– Καταλαμβάνει έκταση 57.6 εκταρίων, εκ των οποίων τα 32.78 εκτάρια αφορούν προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000. Ειδικότερα, χωροθετείται εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου (ΕΔΠ) Μαχαιρά, καθώς και των περιοχών του Δικτύου Natura2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) / Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) Δάσος Μαχαιρά και Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) Περιοχή Τζιόνια. Παράλληλα, απέχει μόλις 1.6 χλμ. από την περιοχή του Δικτύου Natura 2000 ΖΕΠ Ποταμός Πεντάσχοινος. Επιπλέον, εμπίπτει εντός των Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά (ΣΠΠ) Δάσος Μαχαιρά – Τζιόνια και Ποταμός Πεντάσχοινος. Παράλληλα, βρίσκεται μεταξύ Γνωστών Διαδρόμων και Περασμάτων Διέλευσης Αποδημητικών Αγρίων Πτηνών, καθώς απέχει περίπου 2.5 χλμ. από το Πέρασμα Εσωτερικού – Ποταμός Γιαλιάς, 3.5 χλμ. από το Πέρασμα Ποταμοί Μαρωνίου – Αγίου Μηνά και 4.5 χλμ. από το Πέρασμα Ποταμοί Πεντάσχοινος – Σιρκάτης.
– Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 15,000 δέντρα. Όσον αφορά τη χρήση γης, η Περιοχή Α περιλαμβάνει δασοκαλυμμένη περιοχή αποτελούμενη κυρίως από πευκόφυτη βλάστηση, πλησίον υδατορέματος / ποταμού που καταλήγει στον ταμιευτήρα ύδρευσης (φράγμα πόσιμου νερού) Λευκάρων. Το υψόμετρο κυμαίνεται περίπου μεταξύ 650-670 μ. Οι υψηλότερες επηρεαζόμενες κορφές στην ευρύτερη περιοχή μελέτης είναι ο Πάνω Πάμπουλλος (762 μ.), ο Πάνω Τερατσωτός (804 μ.) και ο Παρηγορίτης (888 μ.). Η Περιοχή Α απέχει περίπου 1.5 χλμ. από το Μονοπάτι Μελέτης της Φύσης και Δασικής Αναψυχής Σπηλιά της Αθασιάς στην κοινότητα Βαβατσινιάς.
– Εμπίπτει εξ’ ολοκλήρου εντός των λεκάνων απορροής των ταμιευτήρων ύδρευσης (φραγμάτων πόσιμου νερού) Λευκάρων και Διπόταμου. Απέχει περίπου 2.5 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Λευκάρων και 8.5 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Διπόταμου. Το μεγαλύτερο τμήμα της Περιοχής Α εμπίπτει στην Ευρύτερη Ζώνη Προστασίας (ΕΖΠ, περίπου 52.6 εκτάρια) και το μικρότερο τμήμα εμπίπτει στην Κοντινή Ζώνη Προστασίας (ΚΖΠ, περίπου 5 εκτάρια) των δύο ταμιευτήρων ύδρευσης.
· Περιοχή Β:
– Χωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λυθροδόντα στην επαρχία Λευκωσίας, καθώς και της κοινότητας Δελίκηπου και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Απέχει περίπου 2 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Λυθροδόντα, 5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης του δήμου Πάνω Λευκάρων και 5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Δελίκηπου. Οι άμεσα επηρεαζόμενες κοινότητες, Λυθροδόντα στην επαρχία Λευκωσίας και Δελίκηπου στην επαρχία Λάρνακας, συγκαταλέγονται στα χωριά που παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα.
– Η επικράτεια της Περιοχής Β που εμπίπτει στα διοικητικά όρια της κοινότητας Λυθροδόντα χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας της Φύσης (Ζ1), ενώ η επικράτεια της Περιοχής Β που εμπίπτει στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπου χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας των Υδάτων (Ζ3). Σύμφωνα με την ισχύουσα «Δήλωση Πολιτικής για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Ανάπτυξης και την Προστασία του Περιβάλλοντος στην Ύπαιθρο και στα Χωριά (Ενιαίο Κείμενο Δήλωσης Πολιτικής 1996-2014)», ολόκληρη η επικράτεια της Περιοχής Β εμπίπτει σε Πολεοδομικό Καθεστώς Περιοχής Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής. Σύμφωνα επίσης με το «Τοπικό Σχέδιο Λευκάρων (Οκτώβριος 2018)», η επικράτεια της Περιοχής Β που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του δήμου Πάνω Λευκάρων χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας της Φύσης Δα1, η οποία αποτελεί πολεοδομική ζώνη υψηλής προστασίας της φύσης που περιλαμβάνει περιοχές του Δικτύου Natura 2000, Κρατικών Δασών, υδατορεμάτων και ποταμών, δασοκαλυμμένων περιοχών και υψωμάτων. Η επικράτεια της Περιοχής Β που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του δήμου Πάνω Λευκάρων σημειώνεται ως Περιοχή Ορυκτού Πλούτου. Ωστόσο, σύμφωνα με το «Τοπικό Σχέδιο Λευκάρων (Οκτώβριος 2018)», νέα αιτήματα για προνόμια λατομείων θα εξετάζονται με ιδιαίτερη φειδώ.
– Καταλαμβάνει έκταση 49.56 εκταρίων. Χωροθετείται εντός του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη. Παράλληλα, απέχει μόλις 0.67 χλμ. από την περιοχή του Δικτύου Natura 2000 ΖΕΠ Ποταμός Πεντάσχοινος και βρίσκεται σε απόσταση 2.9 χλμ. από τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 ΤΚΣ/ΕΖΔ Δάσος Μαχαιρά και ΖΕΠ Περιοχή Τζιόνια. Επιπλέον, χωροθετείται σε απόσταση περίπου 700 μ. από τη ΣΠΠ Ποταμός Πεντάσχοινος και περίπου 2 χλμ. από τη ΣΠΠ Δάσος Μαχαιρά – Τζιόνια. Παράλληλα, βρίσκεται μεταξύ Γνωστών Διαδρόμων και Περασμάτων Διέλευσης Αποδημητικών Αγρίων Πτηνών, καθώς απέχει περίπου 600 μ. από το Πέρασμα Ποταμοί Πεντάσχοινος – Σιρκάτης και περίπου 6 χλμ. από το Πέρασμα Εσωτερικού – Ποταμός Γιαλιάς και το Πέρασμα Ποταμοί Μαρωνίου – Αγίου Μηνά.
– Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 7,250 δέντρα. Όσον αφορά τη χρήση γης, η Περιοχή Β περιλαμβάνει δασοκαλυμμένη περιοχή αποτελούμενη κυρίως από φυσική πευκόφυτη βλάστηση, την οποία διαπερνά υδατόρεμα / ποταμός που καταλήγει στους ταμιευτήρες ύδρευσης (φράγματα πόσιμου νερού) Λευκάρων και Διπόταμου. Το υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 390-640 μ. Οι υψηλότερες επηρεαζόμενες κορφές στην ευρύτερη περιοχή μελέτης είναι ο Σάκκουλας (521 μ.), ο Κουρτελλόροτσος (607 μ.) και η Αετόμουττη (687 μ.). Η Περιοχή Β περιλαμβάνει το Μονοπάτι Μελέτης της Φύσης και Δασικής Αναψυχής Λευκοθέα – Αετόμουττη στην κοινότητα Πάνω Λευκάρων.
– Εμπίπτει εξ’ ολοκλήρου εντός των λεκάνων απορροής των ταμιευτήρων ύδρευσης (φραγμάτων πόσιμου νερού) Λευκάρων και Διπόταμου. Απέχει περίπου 1.5 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Λευκάρων και περίπου 5.5 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Διπόταμου. Το μεγαλύτερο τμήμα της Περιοχής Β εμπίπτει στην ΕΖΠ (περίπου 47.5 εκτάρια) και το μικρότερο τμήμα εμπίπτει στην ΚΖΠ (περίπου 2 εκτάρια) των δύο ταμιευτήρων ύδρευσης.
· Περιοχή Γ:
– Χωροθετείται στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπου και του δήμου Πάνω Λευκάρων στην επαρχία Λάρνακας. Απέχει περίπου 2 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Λυθροδόντα, 3 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης της κοινότητας Δελίκηπου και 5 χλμ. από τα όρια ανάπτυξης του δήμου Πάνω Λευκάρων. Οι άμεσα επηρεαζόμενες κοινότητες, Λυθροδόντα στην επαρχία Λευκωσίας και Δελίκηπου στην επαρχία Λάρνακας, συγκαταλέγεται στα χωριά που παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα.
– Η επικράτεια της Περιοχής Γ που εμπίπτει στα διοικητικά όρια της κοινότητας Δελίκηπου χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας των Υδάτων (Ζ3). Σύμφωνα με την ισχύουσα «Δήλωση Πολιτικής για τη Ρύθμιση και τον Έλεγχο της Ανάπτυξης και την Προστασία του Περιβάλλοντος στην Ύπαιθρο και στα Χωριά (Ενιαίο Κείμενο Δήλωσης Πολιτικής 1996-2014)», ολόκληρη η επικράτεια της Περιοχής Γ εμπίπτει σε Πολεοδομικό Καθεστώς Περιοχής Εξαιρετικής Φυσικής Καλλονής. Σύμφωνα επίσης με το «Τοπικό Σχέδιο Λευκάρων (Οκτώβριος 2018)», η επικράτεια της Περιοχής Γ που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του δήμου Πάνω Λευκάρων χωροθετείται σε Πολεοδομική Ζώνη Προστασίας της Φύσης Δα1, η οποία αποτελεί πολεοδομική ζώνη υψηλής προστασίας της φύσης που περιλαμβάνει περιοχές του Δικτύου Natura 2000, Κρατικών Δασών, υδατορεμάτων και ποταμών, δασοκαλυμμένων περιοχών και υψωμάτων. Η επικράτεια της Περιοχής Γ που εμπίπτει στα διοικητικά όρια του δήμου Πάνω Λευκάρων σημειώνεται ως Περιοχή Ορυκτού Πλούτου. Ωστόσο, σύμφωνα με το «Τοπικό Σχέδιο Λευκάρων (Οκτώβριος 2018)», νέα αιτήματα για προνόμια λατομείων θα εξετάζονται με ιδιαίτερη φειδώ.
– Καταλαμβάνει έκταση 120.37 εκταρίων. Χωροθετείται εντός του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη. Παράλληλα, απέχει μόλις 1.85 χλμ. από την περιοχή του Δικτύου Natura2000 ΖΕΠ Ποταμός Πεντάσχοινος. Επιπλέον, χωροθετείται σε απόσταση περίπου 1.3 χλμ. από τη ΣΠΠ Ποταμός Πεντάσχοινος και περίπου 2.5 χλμ. από τη ΣΠΠ Δάσος Μαχαιρά – Τζιόνια. Παράλληλα, βρίσκεται μεταξύ Γνωστών Διαδρόμων και Περασμάτων Διέλευσης Αποδημητικών Αγρίων Πτηνών, καθώς απέχει περίπου 2 χλμ. από το Πέρασμα Ποταμοί Πεντάσχοινος – Σιρκάτης, περίπου 5.5 χλμ. από το Πέρασμα Εσωτερικού – Ποταμός Γιαλιάς και περίπου 6 χλμ. από το Πέρασμα Ποταμοί Μαρωνίου – Αγίου Μηνά.
– Υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 20,000 δέντρα. Όσον αφορά τη χρήση γης, η Περιοχή Γ περιλαμβάνει δασοκαλυμμένη περιοχή αποτελούμενη κυρίως από φυσική πευκόφυτη βλάστηση, την οποία διαπερνά υδατόρεμα / ποταμός που καταλήγει στους ταμιευτήρες ύδρευσης (φράγματα πόσιμου νερού) Λευκάρων και Διπόταμου. Το υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 350-666 μ. Οι υψηλότερες επηρεαζόμενες κορφές στην ευρύτερη περιοχή μελέτης είναι ο Σάκκουλας (521 μ.), ο Κουρτελλόροτσος (607 μ.) και η Αετόμουττη (687 μ.). Η Περιοχή Γ περιλαμβάνει το Μονοπάτι Μελέτης της Φύσης και Δασικής Αναψυχής Λευκοθέα – Αετόμουττη στην κοινότητα Πάνω Λευκάρων και τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Μελέτης της Φύσης Ε4.
– Εμπίπτει εξ’ ολοκλήρου εντός των λεκάνων απορροής των ταμιευτήρων ύδρευσης (φραγμάτων πόσιμου νερού) Λευκάρων και Διπόταμου. Ειδικότερα, απέχει περίπου 2.5 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Λευκάρων και περίπου 7 χλμ. από την περιοχή μέγιστης στάθμης του ταμιευτήρα ύδρευσης Διπόταμου. Το μεγαλύτερο τμήμα της Περιοχής Α εμπίπτει στην ΕΖΠ (περίπου 118 εκτάρια) και το μικρότερο τμήμα εμπίπτει στην ΚΖΠ (περίπου 2.5 εκτάρια) των δύο ταμιευτήρων ύδρευσης.
· Περιοχή Δ:
– Η Περιοχή Δ παρουσιάζει τα ίδια χωροταξικά / πολεοδομικά, περιβαλλοντικά / οικολογικά και υδρολογικά / γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά με την Περιοχή Γ, αλλά καταλαμβάνει μικρότερη έκταση 48.01 εκταρίων. Επιπρόσθετα, υπολογίζεται ότι πρόκειται να αποκοπούν περίπου 6,900 δέντρα, χωρίς όμως να υπολογίζεται ο αριθμός δέντρων προς αποκοπή για τη δημιουργία οδικών προσβάσεων και αντιπυρικών ζωνών. Παράλληλα, η Περιοχή Δ απέχει μόλις 500-1,000 μ. από παρακείμενο στρατόπεδο.
– Όπως ανέφεραν οι μελετητές που προέβησαν στην ετοιμασία της ΣΜΠΕ και της ΜΔΕΕΠ για την πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στην επαρχία Λάρνακας, κατά τη δημόσια παρουσίαση και ακρόαση που διοργανώθηκε στις 30.01.2020 στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Έρευνας Ορεινής Λάρνακας στη Σκαρίνου, η Περιοχή Δ προτάθηκε από τους ίδιους, επειδή η Περιοχή Γ όπως καθορίστηκε από το ΤΓΕ είναι «αδικαιολόγητα πολύ μεγάλη» και «για σκοπούς μετριασμού» των σοβαρών, αρνητικών, μακροπρόθεσμων και μη αναστρέψιμων επιπτώσεων που αναμένεται να επιφέρει στο περιβάλλον η πιθανή δημιουργία νέας ΛΖ στις προκαθορισμένες Περιοχές Α, Β και Γ.
– Δεδομένης της κάλυψης των αναγκών σε αδρανή υλικά, της ύπαρξης εναλλακτικών επιλογών και της δυνατότητας υιοθέτησης της μηδενικής λύσης, η συμπερίληψη της περιοχής Δ στις υποτιθέμενες «εναλλακτικές επιλογές», μετά το στάδιο της προκαταρκτικής διαβούλευσης με τις τοπικές αρχές και κατά το στάδιο της δημόσιας παρουσίασης της ΣΜΠΕ και της ΜΔΕΕΠ, κρίνεται ως νομικά αυθαίρετη και επιστημονικά ατεκμηρίωτη.
3.2. Σοβαρές, αρνητικές, μακροπρόθεσμες και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον:
Άμεσες επιπτώσεις:
· Κλίμα, ατμόσφαιρα και ποιότητα αέρα.
· Έδαφος, γεωμορφολογία και γεωλογία.
· Υδάτινοι πόροι (υπόγεια και επιφανειακά νερά, φράγματα πόσιμου νερού).
· Φύση και βιοποικιλότητα (κρατικά δάση, φυσικοί οικότοποι, άγρια χλωρίδα και πανίδα).
· Φυσικό και πολιτιστικό (ιστορικό και αγροτικό) τοπίο.
· Πολεοδομικό καθεστώς και χωροταξικός σχεδιασμός (πολεοδομικές ζώνες υψηλής προστασίας σε περιοχή εξαιρετικής φυσικής καλλονής).
· Πολιτιστική (αρχαιολογική, αρχιτεκτονική και πολεοδομική) κληρονομιά (χωριών που παρουσιάζουν ειδικό κοινωνικό, αρχιτεκτονικό, ιστορικό ή άλλο ενδιαφέρον ή χαρακτήρα).
· Υλικά αγαθά και κοινωνικό-οικονομικό περιβάλλον (κοινά αγαθά και φυσικό κεφάλαιο περιοχής).
· Ανθρώπινη υγεία, ποιότητα ζωής και ευεξία (ανέσεις περιοίκων και χρηστών περιοχής).
Έμμεσες επιπτώσεις:
· Αθροιστικές, συνεργιστικές και συσσωρευτικές επιπτώσεις, λόγω της πρόκλησης σημαντικά αρνητικών επιπτώσεων σε συνδυασμό με άλλα έργα και σχέδια που χωροθετούνται στην ευρύτερη περιοχή Ορεινής Λάρνακας (υφιστάμενα λατομεία, σκυροθραυστικές μονάδες και εργοστάσια παραγωγής ασφάλτου, έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οδικό δίκτυο και αντιπυρικές λωρίδες, μεμονωμένες κατοικίες και στρατόπεδα, κτλ).
Έχοντας ως γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, της ανθρώπινης υγείας, των κοινών αγαθών και του δημοσίου συμφέροντος, οι επηρεαζόμενοι πολίτες των προτεινόμενων για λατομικές ζώνες περιοχών έχουν αποφασίσει να προβούν από κοινού σε όλες τις νόμιμες ενέργειες για την προστασία της περιοχής Ορεινής Λάρνακας γενικότερα και του Κρατικού Δάσους Αετόμουττη ειδικότερα, περιλαμβανομένων και δυναμικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας.
