Με στόχο την αποτροπή της επικίνδυνης κλιματικής αλλαγής, οι ηγέτες της ΕΕ δεσμεύτηκαν να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. O στόχος αυτός καθώς κι ένας επικαιροποιηµένος ενδιάμεσος στόχος για τη μείωση των εκπομπών έως το 2030 θα καταστούν νομικά δεσμευτικοί εάν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο καταλήξουν σε συμφωνία για τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα.
Ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, δηλαδή τον χάρτη πορείας της ΕΕ για την ουδετερότητα του κλίματος. Το Κοινοβούλιο, που εδώ και καιρό ασκεί πίεση για πιο φιλόδοξους στόχους για το κλίμα, τοποθετήθηκε σχετικά με τη νέα νομοθεσία στις 7 Οκτωβρίου 2020. Οι ευρωβουλευτές ζήτησαν να τεθεί ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων κατά 60% έως το 2030, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Κάλεσαν, επίσης, τις χώρες της ΕΕ να επιτύχουν κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών στον κλάδο της βιομηχανίας
Το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (ΣΕΕ) της ΕΕ στοχεύει στη μείωση των βιομηχανικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, υποχρεώνοντας τις εταιρείες να κατέχουν άδεια για κάθε τόνο ισοδύναμου CO2 που εκπέμπουν. Η αγορά τους θα γίνεται μέσω δημοπρασιών ενώ θα δοθούν και κίνητρα για να ωθήσουν την καινοτομία στον τομέα της βιομηχανίας.
Το ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών αποτελεί την πρώτη διεθνή αγορά άνθρακα και παραμένει η μεγαλύτερη. Ρυθμίζει περίπου το 40% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και καλύπτει κατά προσέγγιση 11.000 σταθμούς παραγωγής ενέργειας και εργοστασιακές μονάδες στην ΕΕ. Στόχος του είναι η μείωση των εκπομπών κατά 43% σε σύγκριση με το 2005.
Εισφορά άνθρακα σε εισαγωγές αγαθών
Η δημιουργία ενός μηχανισμού συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) θα ενθάρρυνε την απαλλαγή των ευρωπαϊκών και μη ευρωπαϊκών βιομηχανιών από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω της επιβολής εισφοράς σε εισαγωγές προϊόντων που προέρχονται από λιγότερο κλιματικά φιλόδοξες χώρες. Στοχεύει στην πρόληψη της «διαρροής άνθρακα» που προκύπτει με την μετατόπιση της παραγωγής ρυπογόνων βιομηχανιών σε χώρες με λιγότερο αυστηρούς κανόνες για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει την πρότασή της σχετικά με τον νέο μηχανισμό κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2021.
Μείωση των εκπομπών άνθρακα σε άλλους τομείς
Τομείς που δεν καλύπτονται από τo Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ) – όπως οι μεταφορές, η γεωργία, οι υποδομές και η διαχείριση των αποβλήτων – εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν περίπου το 60% των συνολικών εκπομπών της ΕΕ. Οι εκπομπές από αυτούς τους εκτός ΣΕΔΕ τομείς θα μειωθούν κατά 30% μέχρι το 2030 συγκριτικά με τα ποσοστά του 2005.
Αυτό θα πραγματοποιηθεί , μέσα από την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί σε εθνικό επίπεδο, οι οποίοι θα υπολογιστούν βάσει του κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ). Οι χώρες της ΕΕ με χαμηλότερα εισοδήματα θα λάβουν υποστήριξη.
Τα δάση και η κλιματική αλλαγή
Τα δάση στην ΕΕ απορροφούν το 8,9% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ κάθε χρόνο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να χρησιμοποιήσει αυτή την δυναμική για να καταπολεμήσει το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Η νομοθεσία στοχεύει στο να αποτρέψει τις εκπομπές αερίων που προκαλούνται από την αποψίλωση των δασών υποχρεώνοντας κάθε χώρα της ΕΕ να αντισταθμίσει τις αλλαγές στη χρήση της γης, οι οποίες οδηγούν σε αύξηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, μέσω της καλύτερης διαχείρισης ή και αύξησης των δασών.
Μειώνοντας τις εκπομπές CO2 αυτοκινήτων
Τα αυτοκίνητα και τα ελαφρά εμπορικά οχήματα ευθύνονται για το 15% των εκπομπών CO2 στην ΕΕ. Το ΕΚ έχει υιοθετήσει αυστηρότερα πρότυπα εκπομπών αυτοκινήτων, ενώ ζητάει τη λήψη νέων μέτρων για τη διευκόλυνση της μετάβασης προς τα ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα.