«Η Κατάσταση της Φύσης στην ΕΕ», μια έκθεση-ορόσημο που δημοσιεύεται κάθε έξι χρόνια από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δείχνει ότι η φύση στην ΕΕ βρίσκεται σε μια θλιβερή κατάσταση και ότι έχουμε αποτύχει τους στόχους της Στρατηγικής της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα έως το 2020. Πάνω από το 60% των προστατευόμενων ειδών (εκτός πουλιών) και το 80% των κύριων οικοτόπων βρίσκονται σε κακή κατάσταση, παρά τους στόχους που έχουν τεθεί για την προστασία τους.
Όσον αφορά τα πουλιά, εκτιμάται ότι περίπου τα μισά είδη βρίσκονται σε καλή κατάσταση, το οποίο μπορεί αρχικά να φαίνεται σαν μια πιο θετική εικόνα σε σύγκριση με άλλα είδη και οικοτόπους. Όταν όμως συγκρίνουμε με τα αποτελέσματα της προηγούμενης περιόδου αναφοράς (2008-2012) τα πουλιά είναι στην πραγματικότητα σε κάπως χειρότερη κατάσταση σήμερα από ότι ήταν πριν από έξι χρόνια. Το ποσοστό των ειδών πουλιών σε κακή κατάσταση έχει αυξηθεί τα τελευταία έξι χρόνια από περίπου 30% το 2008-2012 στο 40% σήμερα. Είναι σημαντικό επίσης να αναφέρουμε ότι όλα τα είδη πουλιών που απαντούν στην ΕΕ αξιολογούνται στα πλαίσια αυτής της έκθεσης, ενώ για τα άλλα είδη και τους οικοτόπους, αξιολογούνται μόνο αυτά τα οποία προστατεύονται βάσει του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας της ΕΕ για τους Οικοτόπους.
Οι μη βιώσιμες γεωργικές και δασοκομικές πρακτικές, η αστική εξάπλωση και η ρύπανση είναι οι κορυφαίες απειλές που ευθύνονται για τη δραστική μείωση της βιοποικιλότητας της Ευρώπης και απειλούν την επιβίωση χιλιάδων ειδών και οικοτόπων. Για τα πουλιά, η εντατική γεωργία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή, ακολουθούμενη από την αστικοποίηση και, στη συνέχεια, τις μη βιώσιμες δασοκομικές πρακτικές. Ακόμα χειρότερα, οι περιβαλλοντικές νομοθεσίες και πολιτικές, όπως οι Οδηγίες της ΕΕ για τη Φύση, συχνά δεν εφαρμόζονται σωστά σε ορισμένα κράτη μέλη. Η ανησυχητική κατάσταση διατήρησης των οικοτόπων και ειδών (πουλιών και άλλων) δείχνει ξεκάθαρα πως δεν καταβάλλονται επαρκείς προσπάθειες για να διασφαλιστεί η διατήρησή τους.
Χάνουμε είδη με γρήγορους ρυθμούς και σε μεγάλη κλίμακα. Βλέπουμε τα αρπακτικά πουλιά να μειώνονται σε αριθμό, με τα μισά από τα είδη κίρκων της ΕΕ και έξι στα δέκα είδη γερακιών να έχουν αρνητικές πληθυσμιακές τάσεις. Τα θαλασσοπούλια υποφέρουν επίσης λόγω χωροκατακτητικών ξένων ειδών, της παρεμπίπτουσας αλιείας καθώς και λόγω ενόχλησης από ανθρώπινες δραστηριότητες. Την ίδια ώρα, τα πουλιά γεωργικών περιοχών δέχονται τεράστια πίεση από την εντατική γεωργία, η οποία εξακολουθεί να αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα απώλειας βιοποικιλότητας πουλιών στην Ευρώπη.
Είναι επιτακτική η ανάγκη να προστατεύσουμε τη φύση που έχει απομείνει στην Ευρώπη και να διασφαλίσουμε ότι δεν θα τη χάσουμε ή να την υποβαθμίσουμε περισσότερο. Υπάρχουν και κάποιες θετικές περιπτώσεις: κάποια είδη έχουν σωθεί από την εξαφάνιση και αυξάνονται σε πληθυσμό χάρη σε συντονισμένες προσπάθειες διατήρησης, όπως η Νεροποταμίδα, ο Ψαλιδιάρης και ο Γυπαετός. Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα, ωστόσο επισημαίνουν επίσης την τεράστια προσπάθεια και τους πόρους που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των θετικών αποτελεσμάτων. Είναι σαφές ότι απαιτείται άμεση δράση από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών για να διασφαλιστεί ότι οι αρνητικές τάσεις που βλέπουμε σήμερα δεν θα συνεχιστούν και να ωθήσουν την ευρωπαϊκή φύση στο σημείο χωρίς επιστροφή.
Οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις στην ΕΕ σχετικά με την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) παρέχουν ελάχιστες ελπίδες ότι τα πράγματα θα αλλάξουν προς το καλύτερο. Λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση της έκθεσης της ΕΕ για την Κατάσταση της Φύσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο της ΕΕ ψήφισαν υπέρ μιας πρότασης για μια νέα ΚΑΠ χωρίς κανένα πραγματικό περιβαλλοντικό όφελος, παρά την κατακραυγή από επιστήμονες, την περιβαλλοντική κοινότητα και τους Ευρωπαίους πολίτες. Εάν θέλουμε να αντιστρέψουμε αυτή τη λυπηρή περιβαλλοντική κατάσταση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αποσύρει αυτήν την καταστροφική πρόταση και να βάλει ως στόχο τη μεταρρύθμιση της ΚΑΠ με τρόπο που να ευθυγραμμίζεται με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και να στηρίζει αποτελεσματικά τους γεωργούς στον δρόμο προς ένα φιλικό προς τη φύση μέλλον.
Η νέα Στρατηγική της ΕΕ για τη Βιοποικιλότητα έως το 2030, η οποία αποτελεί βασικό μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και η οποία στοχεύει στην ενίσχυση και διεύρυνση του υφιστάμενου δικτύου προστατευόμενων περιοχών και στην αποκατάσταση και διατήρηση υγιών οικοσυστημάτων, προσφέρει ένα φάρο ελπίδας πως τα πουλιά και όλα τα άλλα είδη θα έχουν ένα βιώσιμο μέλλον στην ΕΕ.
Η «Κατάσταση της Φύσης στην ΕΕ» αποτελεί τη μεγαλύτερη και εκτενέστερη συλλογή και αναφορά δεδομένων που πραγματοποιείται στην Ευρώπη σχετικά με την κατάσταση της φύσης στην ΕΕ. Η έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε τον Οκτώβριο, συγκεντρώνει δεδομένα από όλα τα κράτη μέλη βάσει των Οδηγιών για τα Πουλιά και τους Οικοτόπους και αναλύει την κατάσταση και τις τάσεις των οικοτόπων και των ειδών κατά την περίοδο 2013-2018. Η αξιολόγηση βασίστηκε στο έργο 200.000 ατόμων, οι περισσότεροι από τους οποίους εθελοντές, και αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο σύνολο δεδομένων για τη φύση που καταρτίστηκε ποτέ στην Ευρώπη.