Μπορεί να αποτελεί έκπληξη για πολλούς, αλλά οι πόλεις μας φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία πουλιών, τόσο σε αριθμούς όσο και σε είδη: από μόνιμους κατοίκους όπως Τσαγκαρούθκια, Σγαρτίλια, Λουλουδάδες, Τρυποβάτες και Κίτσηδες μέχρι μεταναστευτικά πουλιά όπως Ασπροζευκαλάτες, Χελιδόνια, Πετροχελίδονα, ακόμη και Σκαλιφούρτες!
Καθώς όμως οι αδόμητοι και φυσικοί χώροι ολοένα και μειώνονται στις πόλεις, και οι αγροτικοί βιότοποι χάνονται ή υποβαθμίζονται (λόγω της εντατικοποίησης της γεωργίας), οι αστικοί κήποι και αυλές, αν διαμορφωθούν κατάλληλα, μπορεί να αποτελέσουν μια μικρή, αλλά απαραίτητη για την επιβίωση των πουλιών, όαση. Ακολουθείστε τις πιο κάτω συμβουλές για να βοηθήσετε τα πουλιά που ζούνε δίπλα σας!
Φυτέψτε δέντρα
Η δημιουργία μικρών βιότοπων σε κήπους και αυλές, ιδιαίτερα στην πόλη, είναι δυνατό να βοηθήσει τα πουλιά να καλύψουν τις ανάγκες τους και να επιβιώσουν. Πάνω σε ένα δέντρο τα πουλιά μπορούν να βρουν τροφή, να ξεκουραστούν, να κουρνιάσουν, να προστατευτούν από θηρευτές και να χτίσουν τις φωλιές τους.
Φυτέψτε στον κήπο σας δέντρα και θάμνους που έχουν λουλούδια για να προσελκύσετε έντομα και φυτά που παράγουν φρούτα και σπόρους με τα οποία μπορούν να τραφούν τα πουλιά. Μπορείτε να φυτέψετε δέντρα όπως ελιές, αμυγδαλιές και μουριές, θάμνους όπως σχοινιές, μερσινιές και τρεμιθιές και αρωματικά φυτά όπως σπατζιά, λεβάντα και λασμαρί.
Σε κάθε περίπτωση προτιμήστε αυτόχθονα φυτά και όχι χωροκατακτητικά, ξένα είδη. Τα αυτοφυή φυτά έχουν προσαρμοστεί στις κλιματικές συνθήκες της Κύπρου και έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν. Επίσης, τα πουλιά, όπως και η υπόλοιπη άγρια ζωή, έχουν προσαρμοστεί στα αυτόχθονα φυτά μιας περιοχής και εξαρτώνται από αυτά για την επιβίωσή τους. Δημιουργώντας έτσι ένα μικρό βιότοπο στο σπίτι σας, αυξάνετε τις πιθανότητες να αποκτήσετε φτερωτούς γείτονες. Το επόμενο βήμα είναι να μάθετε να τους αναγνωρίζετε – αν δεν το κάνετε ήδη!
Mην κλαδεύετε τους θάμνους
«Μην αναβάλλεις για αύριο ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα», είναι μια συμβουλή που ακούμε συχνά. Σοφό ρητό, το οποίο πολλοί προσπαθούμε να εφαρμόσουμε στην καθημερινότητά μας. Από την άλλη, το να αναβάλουμε το κλάδεμα των δέντρων και των θάμνων για λίγους μήνες, μόνο καλό θα κάνει στα πουλιά.
Η αναπαραγωγική περίοδος των πουλιών στην Κύπρο διαρκεί από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Αύγουστο. Μέσα σε αυτό το διάστημα, αποφύγετε να κλαδεύετε τα δέντρα και τους θάμνους, καθώς μέσα στα κλαδιά τους μπορεί να φωλιάζουν μικρά πουλιά που έφτιαξαν εκεί τη φωλιά τους. Αν μάλιστα χρησιμοποιήσετε μηχανικά μέσα για το κλάδεμα, αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να τρομάξουν τα πουλιά που φωλιάζουν σε διπλανά δέντρα, εγκαταλείποντας τη φωλιά τους. Οι πυκνοί θάμνοι προσφέρουν επίσης προστασία στα πουλιά από θηρευτές, όπως οι γάτες.
Προτιμήστε να κλαδέψετε τα δέντρα σας κατά τους φθινοπωρινούς μήνες. Αν πρέπει οπωσδήποτε να κλαδέψετε πριν το φθινόπωρο, βεβαιωθείτε πρώτα ότι δεν υπάρχουν ενεργές φωλιές στο δέντρο ή στον θάμνο που θέλετε να κλαδέψετε. Αν υπάρχουν φωλιές με νεοσσούς, κάντε υπομονή 2-3 εβδομάδες και δώστε τους την ευκαιρία να μεγαλώσουν και να πετάξουν πριν προχωρήσετε με το κλάδεμα.
Αφήστε επίσης κάποιες γωνιές του κήπου με αγριόχορτα. Αυτό θα κάνει μεγάλη διαφορά για την άγρια ζωή, γι’ αυτό δεν χρειάζεται να είστε πολύ αυστηροί με το ‘ξεχόρτισμα’!
Συζώντας με μια οικογένεια Χελιδονιών
Απολαμβάνετε τον καφέ σας στο μπαλκόνι σας που μόλις καθαρίσατε, όταν μια κουτσουλιά από τη φωλιά που έφτιαξαν τα Χελιδόνια κάτω από την πέργκολα πέφτει στο πάτωμα. Πριν σκεφτείτε ότι θα είχατε το κεφάλι σας ήσυχο αν χρησιμοποιούσατε τη σκούπα με ένα.. εναλλακτικό τρόπο γκρεμίζοντας τη φωλιά -κάτι που εξάλλου απαγορεύεται δια νόμου-, αναλογιστείτε ότι τα Χελιδόνια που έφτιαξαν σβώλο σβώλο τη φωλιά τους, κατάφεραν να βρουν το δρόμο τους για το μπαλκόνι σας, ταξιδεύοντας για εβδομάδες χιλιάδες χιλιόμετρα από την Αφρική, πάνω από ερήμους και θάλασσες. Μπορεί να είναι τα ίδια που φώλιαζαν και πέρσι στο μπαλκόνι σας!
Υπάρχουν απλές λύσεις για να κρατήσετε και τη χελιδονοφωλιά στη θέση της και το μπαλκόνι σας καθαρό. Τοποθετήστε μερικές εφημερίδες κάτω από τη φωλιά για να πέφτουν πάνω οι ακαθαρσίες, τις οποίες μπορείτε να αλλάζετε κάθε τόσο. Εναλλακτικά, στερεώστε ένα μικρό ξύλινο υπόστεγο κάτω από τη φωλιά για να μαζεύει τις ακαθαρσίες. Ως αντάλλαγμα, τα Χελιδόνια θα γεμίζουν τα απογεύματά σας με τα χαρούμενα τιτιβίσματά τους, από τους πιο χαρακτηριστικούς ήχους της άνοιξης.
Προσφέρετε μια φωλιά στα πουλιά
Πολλά είδη πουλιών, όπως τα Τραγκαρούθκια, οι Σκαλιφούρτες, τα Πετροχελίδονα και οι Κίτσηδες δεν φτιάχνουν φωλιές, αλλά προτιμούν να φωλιάζουν μέσα σε κοιλότητες δέντρων ή όπου αυτές είναι διαθέσιμες. Με την τοποθέτηση μιας ξύλινης φωλιάς στον κήπο σας τα πουλιά αυτά έχουν στη διάθεσή τους περισσότερες επιλογές για να φωλιάσουν. Μπορείτε μάλιστα να τοποθετήσετε κάμερα μέσα στη φωλιά και, συνδέοντας την με το κινητό σας τηλέφωνο, να παρακολουθείτε ζωντανά την οικογένεια να μεγαλώνει.
Υπάρχουν διάφορα σχέδια και μεγέθη τεχνητών φωλιών ανάλογα με το είδος που θέλουμε να προσελκύσουμε. Για τις οδηγίες κατασκευής μιας απλής ξύλινης φωλιάς κάντε κλικ εδώ. Αν η φωλιά δεν κατοικηθεί από τον πρώτο χρόνο, μην απογοητευτείτε. Με λίγη τύχη και υπομονή, σύντομα θα αποκαλείτε τον κήπο σας «σπίτι» και εσείς και τα πουλιά!
Δώστε τους νερό
Μπορείτε να φανταστείτε μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα χωρίς να πιείτε νερό; Τα πουλιά επίσης χρειάζονται νερό για να πιούνε και να κάνουν μπάνιο. Τα περισσότερα μικροπούλια χρειάζεται να πίνουν νερό τουλάχιστο δύο φορές τη μέρα, για να αναπληρώσουν το νερό που χάνουν. Το νερό είναι ακόμη πιο πολύτιμο για τα πουλιά που τρώνε σπόρους, καθώς η δίαιτα τους είναι κυρίως ξηρή και δεν μπορούν να αντλήσουν νερό από την τροφή τους, όπως κάνουν τα εντομοφάγα πουλιά. Είναι σημαντικό επίσης να έχουν πρόσβαση σε νερό για να κάνουν μπάνιο, διατηρώντας έτσι καθαρό από ακαθαρσίες το φτέρωμά τους.
Η τοποθέτηση μιας μπανιέρας για πουλιά θα καλύψει τις πιο πάνω ανάγκες τους, ειδικά τους ξηρούς καλοκαιρινούς μήνες. Μπορείτε να αγοράσετε μια έτοιμη κατασκευή ή να φτιάξετε τη δική σας μπανιέρα. Θα χρειαστείτε ένα ρηχό μεταλλικό δοχείο ή κεραμικό πιάτο γλάστρας, βάθους περίπου 2-3 εκ., το οποίο θα γεμίσετε νερό. Μέσα στην μπανιέρα τοποθετήστε πετραδάκια, για να μπορούν ευκολότερα τα μικροπούλια να στέκονται και να κάνουν το μπάνιο τους.
Είναι προτιμότερο η μπανιέρα να τοποθετηθεί σε κάποιο υψηλό σημείο (πχ σε ένα τραπέζι ή πάνω σε ένα σωρό πέτρες) και σε ανοιχτό χώρο ώστε να μπορούν τα πουλιά να βλέπουν αν πλησιάζει κάποιος θηρευτής και αν χρειαστεί να κρυφτούν σε κάποιο κοντινό θάμνο. Αυτό θα τα κάνει να νιώσουν ασφαλή ώστε να χρησιμοποιήσουν την μπανιέρα. Τοποθετώντας την επίσης σε σκιερό μέρος, το νερό θα εξατμίζεται με πιο αργούς ρυθμούς.
Είναι σημαντικό να διατηρείτε το νερό φρέσκο και καθαρό για να μην ενθαρρύνεται η αναπαραγωγή ανεπιθύμητων εντόμων όπως τα κουνούπια, αλλά και για να συνεχίσουν τα πουλιά να χρησιμοποιούν την μπανιέρα. Ένας εύκολος τρόπος για να μην ξεχνάτε να αναπληρώνετε το νερό της μπανιέρας είναι να εντάξετε τη φροντίδα της στις εβδομαδιαίες κηπουρικές σας εργασίες.
Χρήσιμες πληροφορίες για τη συγγραφή του άρθρου αντλήθηκαν από την RSPB (BirdLife Ηνωμένου Βασιλείου) και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία.
5 τρόποι για να βοηθήσετε τα πουλιά του κήπου σας την άνοιξη
