Ο κορονοϊός έχει κάνει την καθημερινή μας ζωή αγνώριστη: οδηγούμε λιγότερο, συνδεόμαστε και επικοινωνούμε διαδικτυακά, δημοσιεύουμε τις συνταγές που φτιάχνουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εξαιτίας των παραπάνω, αλλάζει επίσης και το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα.
Οι πρώτες εκθέσεις από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ δείχνουν ότι μειώθηκαν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε παγκόσμιο επίπεδο και η ποιότητα του αέρα βελτιώθηκε χάρη στο κλείσιμο των εργοστασίων και τον μικρό αριθμό των αεροπλάνων που πετούν στον ουρανό. Είναι πολύ νωρίς για να πούμε ποια θα είναι η συνολική περιβαλλοντική επίπτωση του εγκλεισμού στο σπίτι, αλλά η Μίριαμ Τέρνερ, αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος των Friends of the Earth, είναι αισιόδοξη ότι τα μελλοντικά δεδομένα θα δείξουν το γεγονός ότι η ζωή μας στο σπίτι έχει γίνει περισσότερο «πράσινη».
Πολλοί από εμάς σπαταλάμε λιγότερο φαγητό, καθώς σχεδιάζουμε προσεκτικά τα γεύματα για να ελαττώσουμε τις εξόδους για σούπερ μάρκετ. «Οι άνθρωποι προσέχουν τώρα πολύ περισσότερο τι υπάρχει στο ψυγείο», λέει η Τέρνερ. «Ψάχνουμε συνταγές για να χρησιμοποιήσουμε ο,τι έχει περισσέψει από τα ψώνια και να προσέχουμε καλύτερα τι αγοράζουμε».
Τα παγκόσμια υπολείμματα τροφίμων παράγουν περίπου το 8% των συνολικών ανθρωπογενών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κάθε χρόνο, η Τέρνερ τα περιγράφει ως «ένα μεγάλο κομμάτι» των συνολικών εκπομπών παγκοσμίως. «Εάν μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε αυτό το κομμάτι, όπως θα έπρεπε, θα ήταν πολύ σημαντικό», προσθέτει.
Με εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο να εργάζονται από το σπίτι, μειώνουμε επίσης την περιβαλλοντική ζημία που προκαλείται από τις μετακινήσεις. Αν προσθέσουμε και τον περιορισμό των μετακινήσεων τα Σαββατοκύριακα, τα αρχικά δεδομένα δείχνουν ότι οι εκπομπές από τα αυτοκίνητα έχουν μειωθεί δραματικά. Η Τέρνερ είναι αισιόδοξη ότι η «απομάκρυνση» από τα αυτοκίνητα θα παραμείνει.
«Τα αυτοκίνητα είναι μια σημαντική πηγή ρύπανσης και εκπομπών. Με την αύξηση του περπατήματος και της ποδηλασίας – προφανώς ακολουθώντας τις οδηγίες της κυβέρνησης για ψώνια σε τοπικό σουπερμάρκετ και σωματική άσκηση – αποκτούμε την εμπειρία και αντιλαμβανόμαστε πόσο απολαυστικό και δυνατό είναι αυτό», εξηγεί.
Η εξ ολοκλήρου εργασία από το σπίτι είναι απίθανο να ταιριάζει σε όλους, αλλά η Τέρνερ πιστεύει ότι είναι δυνατόν να επωφεληθούμε στο μέλλον και από τους δύο τρόπους εργασίας, μειώνοντας τις ημέρες που μετακινούμαστε και έχοντας περισσότερες επιλογές ως εργαζόμενοι.
«Πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε την τεχνολογία για πρώτη φορά και αυτό δείχνει ότι μπορούμε να ζήσουμε και να εργαστούμε με διαφορετικούς τρόπους», λέει. «Ας ελπίσουμε ότι θα συνεχιστούν οι συσκέψεις μέσω διαδικτύου, ώστε να μειώσουμε τις μετακινήσεις. Αυτός ο τρόπος θα μπορούσε να εξοικονομήσει χρήματα και ταυτόχρονα να μειώσει την ρύπανση».
Σε ατομικό επίπεδο, μπορεί να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να έχουμε μια πιο «πράσινη» ζωή στην καραντίνα. Ίσως αγοράζουμε λιγότερα ρούχα, δεν πίνουμε πλέον τον καφέ μας σε φλιτζάνι μιας χρήσης και δεν τρώμε το μεσημεριανό γεύμα εν κινήσει και σε πλαστική συσκευασία.
Φυσικά, δεν είναι όλες οι συνήθειες της καραντίνας φιλικές προς το περιβάλλον. Μπορεί να εγκαταλείψουμε μερικές από τις καθιερωμένες πράσινες δραστηριότητές μας, καθώς η προσοχή επικεντρώνεται αλλού. Όλοι αισθανόμαστε εξαντλημένοι, επομένως η έρευνα και η αγορά όσο το δυνατόν πιο «πράσινων» προϊόντων, δεν αποτελεί πλέον κορυφαία προτεραιότητα μας.
Ισως πετάμε ορισμένες συσκευασίες κατευθείαν στον κάδο σκουπιδιών και όχι στον κάδο ανακύκλωσης, γιατί φοβόμαστε την μόλυνση. Η μπορεί να αγοράζουμε περισσότερα πλαστικά είδη μίας χρήσης, όπως τα πλαστικά γάντια.
Ενώ όλοι προσπαθούμε να πηγαίνουμε όσο λιγότερο γίνεται στο σουπερμάρκετ, μερικοί ίσως χρησιμοποιούμε περισσότερες σακούλες κατάψυξης – και επομένως περισσότερο πλαστικό – για να αποθηκεύσουμε τα τρόφιμα. Εναλλακτικά, αν επιλέγουμε την παράδοση στο σπίτι, είναι πιθανό η παραγγελία μας να φτάσει σε πολλές πλαστικές σακούλες, όταν είμαστε όλοι πλέον εξοικειωμένοι με την χρήση των επαναχρησιμοποιούμενων.
Μπορεί να υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να έχουμε μια πιο «πράσινη» ζωή στην καραντίνα.
Επιπλέον, έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλά για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των streaming υπηρεσιών, καθώς περνούμε τις μέρες της καραντίνας σε τηλεσυσκέψεις για την δουλειά και σε μαραθώνιους στο Netflix για την ψυχαγωγία μας.
«Οι πρόσφατες δημοσιεύσεις υποδεικνύουν ότι μερικές από τις προηγούμενες αναφορές σχετικά με το αποτύπωμα άνθρακα του streaming ενδέχεται να ήταν υπερβολικές», λέει. «Είναι δύσκολο νομίζω να πούμε ότι τελικά δεν θα ήταν θετική εμπειρία να έχεις ανθρώπους να ταξιδεύουν λιγότερο και να εργάζονται περισσότερο από το σπίτι. Από την άποψη των εκπομπών, ο τομέας των μεταφορών είναι πολύ μεγάλος».
Οσον αφορά τα πλαστικά γάντια μίας χρήσης, η Τέρνερ θεωρεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα των πλαστικών προέρχεται από την αύξηση των οικιακών απορριμμάτων. Και αυτό γιατί περνούμε τον περισσότερο χρόνο της ημέρας στα σπίτια μας.
Επισημαίνει ωστόσο, ότι δεν είναι κακό να βλέπουμε τους κάδους σκουπιδιών να γεμίζουν γρήγορα, καθώς αυξάνει την ευαισθητοποίηση για τα υπολείμματα που συνήθως κρύβονται στους χώρους εργασίας και τα αγαπημένα μας μέρη για μεσημεριανό. «Ολα γίνονται πιο ορατά και πιο προφανή σε εμάς», λέει.
Η υπομονή μιας παγκόσμιας πανδημίας δεν είναι ο τρόπος που θα θέλαμε για να πάρουμε περιβαλλοντικά μαθήματα, αλλά υπάρχει μια μικρή λάμψη ελπίδας ότι μπορούμε να βγούμε από αυτή με μια αναζωογονημένη παρόρμηση να προστατεύουμε αυτό που ήδη έχουμε.
«Είναι μια υπενθύμιση ότι βρισκόμαστε όλοι μαζί σε αυτό και είμαστε μέρος μιας κοινότητας», λέει η Τέρνερ. «Νομίζω μάθαμε ότι η καλή συμπεριφορά, η υπομονή και η προσαρμογή είναι οι ιδιότητες που θα μας βοηθήσουν να ξεπεράσουμε την πανδημία – και αυτές είναι που πρέπει να έχουμε για να αντιμετωπίσουμε άλλες παγκόσμιες κρίσεις».