Η πολύχρονη παραμονή ενός σκύλου σε καταφύγιο έχει ως αποτέλεσμα την ιδρυματοποίησή του, η οποία αφήνει «σημάδια» στο σώμα, αλλά και στην ψυχούλα του.
«Η ιδρυματοποίηση είναι ένας όρος που έχει χρησιμοποιηθεί, τόσο για τους ανθρώπους, όσο και για τα ζώα. Ένας όρος, που προσδιορίζει την ψυχολογική, άλλα και τη σωματική κατάσταση ενός ανθρώπου ο οποίος είναι έγκλειστος μέσα σε ένα ίδρυμα, όπως είναι οι φυλακές, ή μια δομή ψυχικής υγείας. Δηλαδή, αναφέρεται στο πώς προσαρμόζεται ένα άτομο στο νέο αυτό περιβάλλον, καθώς και στους κανόνες της δομής. Ο ίδιος ορισμός της ιδρυματοποίησης ισχύει και για τους σκύλους, οι οποίοι από την αδέσποτη ζωή στους δρόμους έρχονται αντιμέτωποι με τη ζωή του καταφυγίου. Συγκεκριμένα, η κατάσταση αυτή, την οποία βιώνει το ζώο, είναι γνωστή ως ‘Σύνδρομο του Καταφυγίου’», εξηγεί ο επαγγελματίας θετικός εκπαιδευτής σκύλων, Σωτήρης Κοντάκος.
Αναφέρει ότι, όταν ένας σκύλος μπαίνει στο καταφύγιο, περνά από πολλά στάδια.
Το πρώτο στάδιο με το οποίο έρχεται αντιμέτωπος, είναι το άγχος, που του δημιουργείται από το νέο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται, καθώς δεν γνωρίζει το πώς και το γιατί βρέθηκε σε αυτό το μέρος.
Σε αυτό το σημείο ο κ. Κοντάκος επισημαίνει ότι πολλά από τα σκυλιά που βρίσκονται στο καταφύγιο, είναι θύματα εγκατάλειψης: είτε τα αφήνουν στα καταφύγια, είτε στους δρόμους.
Στην περίπτωση αυτή ο σκύλος δεν βιώνει μόνο την εγκατάλειψη, αλλά και το άγχος αποχωρισμού.
«Το επόμενο στάδιο είναι ο εγκλιματισμός, δηλαδή όταν ο σκύλος αρχίζει να νιώθει άνετα στον χώρο του καταφυγίου. Ωστόσο, αυτό είναι αρκετά δύσκολο, καθώς σε κάθε καταφύγιο υπάρχουν πάρα πολλοί σκύλοι, και οι υποδομές υστερούν σε άνεση και σε καθαριότητα. Στη συνέχεια, αφού νιώσει οικεία στο καταφύγιο, αρχίζει να αισθάνεται ασφαλής και μέσα στον χώρο όπου φιλοξενείται, ο οποίος, συνήθως, είναι τα κλουβιά φύλαξης. Συνεχίζοντας τη διαμονή του στο καταφύγιο, σταδιακά εξαρτάται από αυτό, και σιγά – σιγά χάνει το αίσθημα της ελευθερίας του, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα την ‘ιδρυματοποιήσή‘ του. Όλα τα στάδια γίνονται σε βάθος χρόνου, και όχι σε μικρό χρονικό διάστημα», διευκρινίζει ο επαγγελματίας θετικός εκπαιδευτής.
Εξηγεί ότι ο ιδρυματοποιημένος σκύλος είναι ο σκύλος ο οποίος διαμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε δομή καταφυγίου, και έχει εξαρτηθεί, πλέον, από εκείνη ως προς την ασφάλεια και τη σίτισή του.
«Επειδή τα καταφύγια είναι ασφυκτικά γεμάτα, αδυνατούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των σκύλων. Άρα, υπάρχει έλλειψη εκτόνωσης. Ακόμη και οι βόλτες, για ούρηση και αφόδευση, είναι ελάχιστες. Το γεγονός αυτό έχει αντίκτυπο, τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχολογική ισορροπία του σκύλου. Αυτό σημαίνει ότι, όσο περισσότερο διάστημα μένει στο κλουβί του καταφυγίου, τόσο πιο δύσκολο τού είναι να φύγει από αυτό. Φυσικά, πολλές φορές υπάρχουν και εξαιρέσεις στον κανόνα», λέει ο κ. Κοντάκος.
Επισημαίνει ότι, όταν υιοθετηθεί ένας σκύλος, χρειάζεται ένα χρονικό διάστημα για να προσαρμοστεί, καθώς η μετάβαση από το καταφύγιο στο νέο του σπίτι είναι δύσκολη για αυτόν.
Σε αυτό το διάστημα, όπως συμβουλεύει ο κ. Κοντάκος, ο νέος κηδεμόνας χρειάζεται να δείξει κατανόηση στον νέο κάτοικο του σπιτιού και να του δώσει τον χώρο και τον χρόνο για να εγκλιματιστεί στο καινούργιο περιβάλλον.
Επίσης, θα ήταν επιθυμητό να ζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία θετικό εκπαιδευτή σκύλων, ώστε να γίνει η αξιολόγηση του σκύλου και να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα με βάση τις ανάγκες του.
«Αυτό που είναι σημαντικό, και θα διευκόλυνε τη μετάβαση του σκύλου από το καταφύγιο στο νέο του σπίτι, όταν υιοθετηθεί, είναι να δημιουργηθούν δομές, οι οποίες να δίνουν τη δυνατότητα στον σκύλο να προαυλίζεται και να εκτονώνεται, ακολουθώντας ένα πρόγραμμα. Επίσης, είναι εξίσου σημαντική η δημιουργία μιας προωθητικής ομάδας, η οποία θα αναλάβει τη διεκπεραίωση υιοθεσιών, γρήγορα και αποτελεσματικά, έτσι ώστε οι σκύλοι να μη φτάνουν στην ιδρυματοποίηση. Παράλληλα, απαιτείται να υπάρχει μια ομάδα αξιολόγησης για τους μελλοντικούς κηδεμόνες, για να μειωθούν στο ελάχιστο οι πιθανότητες μελλοντικών επιστροφών», επισημαίνει ο κ. Κοντάκος και συμπληρώνει: «Το κράτος έπρεπε να έχει μεριμνήσει για τα αδέσποτα ζώα με αυστηρότερους νόμους για τις παράνομες γέννες, τις κακοποιήσεις των ζώων, καθώς και για τις εγκαταλείψεις των σκύλων, οι οποίες αυξάνονται κάθε χρόνο».
Ο επαγγελματίας θετικός εκπαιδευτής σκύλων υπογραμμίζει ότι ο μελλοντικός κηδεμόνας πρέπει να ενημερωθεί, προτού προβεί στην υιοθεσία του σκύλου, για τις ανάγκες του, οι οποίες διαφέρουν ανάλογα με τη φυλή και τον χαρακτήρα του.
Γιατί η έγκαιρη ενημέρωση, σύμφωνα με τον κ. Κοντάκο, βοηθά στην επίλυση μελλοντικών προβλημάτων μεταξύ κηδεμόνα και σκύλου, καθώς και στον τρόπο διαχείρισης και αντιμετώπισης του σκύλου.
Και καταλήγει: «Υιοθετώντας έναν σκύλο από ένα καταφύγιο, δίνετε μία καινούρια ζωή και ευτυχία σε ένα πλάσμα που θα σας το ανταποδώσει στο έπακρο. Γι’ αυτό, είναι υψίστης σημασίας να μην αγοράζετε, αλλά να υιοθετείτε σκύλους από τα καταφύγια της περιοχής σας, μέχρι να αδειάσουν. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να στειρώνονται οι σκύλοι και να αποφεύγεται το ζευγάρωμα».