Μεγάλες ποσότητες μεθανίου, ενός ισχυρού αερίου του θερμοκηπίου, ανιχνεύτηκαν στο Δακτύλιο του Σιλιάν στη Σουηδία, τον μεγαλύτερο κρατήρα πρόσκρουσης στην Ευρώπη.
Οι ερευνητές που υπογράφουν τη σχετική έκθεση του Πανεπιστημίου «Τσάλμερς» δηλώνουν ότι δεν γνωρίζουν την προέλευση του αερίου, εκτιμούν όμως πως ίσως προέρχεται από την αποσύνθεση οργανικών υλικών του αστεροειδή που άνοιξε τη γιγάντια τρύπα. Ο κρατήρας, διαμέτρου 52 χιλιομέτρων, έχει ηλικία περίπου 370 εκατομμυρίων ετών.
Η ομάδα κατέγραψε σημαντικές εκπομπές μεθανίου στη λίμνη Σιλιάν, μια από τις πολλές λίμνες της περιοχής του κρατήρα. Η επιφάνεια της λίμνης καλύπτεται από πάγο με εξαίρεση κάποια ανοιχτά σημεία που παραξένευαν τους ντόπιους εδώ και δεκαετίες.
Στη διάρκεια δύο αποστολών στον κρατήρα το 2023 και το 2024, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα σημεία αυτά είναι ελεύθερα από πάγο λόγω του μεθανίου που αναβλύζει από τα νερά της λίμνης με ρυθμό γύρω στους 3,5 τόνους ανά έτος.
«Είναι ασυνήθιστο -και αρκετά παράξενο- να βλέπεις τόσο εντοπισμένες εκπομπές», δήλωσε σε δελτίο Τύπου του πανεπιστημίου ο Γιόχαν Μέλκβιστ, συνεπικεφαλής της αποστολής.
Μεθάνιο παράγεται στους βυθούς των περισσότερων λιμνών από την αποσύνθεση οργανικού υλικού σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου. Ωστόσο, ο Δακτύλιος του Σιλιάν διαφέρει επειδή το αέριο δείχνει να αναβλύζει μόνο από συγκεκριμένα σημεία.
«Από ό,τι γνωρίζουμε, αυτού του είδους οι εντοπισμένες διαρροές δεν έχουν καταγραφεί ξανά σε λίμνη. Και μέχρι σήμερα έχουμε εξετάσει μόνο ένα μικρό μέρος των λιμνών του Σιλζάν. Είναι πιθανό να πρόκειται μόνο για την κορυφή του παγόβουνου», είπε.
Ανέφερε ακόμα ότι σε κάποια σημεία η διαρροή μεθανίου είναι «έως και 300 φορές υψηλότερες από ό,τι βλέπουμε συνήθως στις λίμνες».
Το μεθάνιο είναι δεκάδες φορές πιο δραστικό από το διοξείδιο του άνθρακα ως αέριο του θερμοκηπίου, με τους ερευνητές να εκτιμούν ότι οι 3,5 τόνοι που διαρρέουν κάθε χρόνο από τη λίμνη αντιστοιχούν σε 85 τόνους CO2, όσο θα παρήγαγε ένα αυτοκίνητο σε μια διαδρομή 300.000 χιλιομέτρων, από τη Στοκχόλμη μέχρι το Σίδνεϊ.
Παραμένει ασαφές ποια θα μπορούσε να είναι η πηγή του μεθανίου. Ένα ενδεχόμενο είναι να πρόκειται για αέριο που έχει παγιδευτεί στα ιζήματα λίγο κάτω από το βυθό της λίμνης και διαρρέει αργά προς την επιφάνεια. Μια άλλη εξήγηση είναι ότι ο κρατήρας σχηματίστηκε από κάποιον αστεροειδή με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανικές ενώσεις, οι οποίες αποσυντίθενται στο υπέδαφος με αργό ρυθμό και μετατρέπονται τελικά σε μεθάνιο. Όπως είπε ο Μέλκβιστ, «αν αποδειχθεί ότι πρόκειται για αέριο από μεγάλο βάθος, το φαινόμενο μπορεί να είναι μοναδικό στο Δακτύλιο του Σιλιάν. Αν όμως έρχεται από θύλακες σε ιζήματα μικρότερου βάθους, τότε αυτού του είδους οι εκπομπές μπορεί να συμβαίνουν σε πολλά ακόμα μέρη».
Η ερευνητική ομάδα σκοπεύει τώρα να εξετάσει κι άλλες λίμνες του κρατήρα. Ανάλογα με την προέλευση του αερίου, τα ευρήματα θα μπορούσαν να έχουν συνέπειες για τον υπολογισμό των εκπομπών μεθανίου σε λίμνες άλλων χωρών.