«Ξεφυλλίζοντας» το Reddit, πέσαμε πάνω σε μία αναφορά στον γνωστό διαχειριστή κεφαλαίων Michael Burry τον ήρωα της ταινίας The Big Short. Σύμφωνα με αυτή την αναφορά, ο Burry δήλωσε, μέσω του Twitter, πως στο μεγάλο πρόγραμμα στήριξης και ανανέωσης των υποδομών των Η.Π.Α. που έχει προαναγγείλει ο πρόεδρος Biden πρέπει να προβλεφθεί σημαντική ενίσχυση της παραγωγής ρεύματος από πυρηνική ενέργεια. Πιο συγκεκριμένα, είπε πως με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και θα μπορεί να παραχθεί ενέργεια σε πολύ μεγάλες ποσότητες, χωρίς την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Αφορμή για το tweet του Michael Bury φαίνεται πως ήταν ένα πολύ πρόσφατο άρθρο της Wall Street Journal.
Σε αυτό το άρθρο γίνεται εκτενής αναφορά στην νέα γενιά πυρηνικών αντιδραστήρων (SMR, Small Modular Reactors) που είναι μικρότεροι σε μέγεθος και απλούστεροι στην κατασκευή από αυτούς που χρησιμοποιούνται μέχρι τώρα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Ένας SMR θα μπορεί να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα ισχύος μέχρι 300 MW, αρκετά λιγότερα από τα 1.000 και πλέον MW των τωρινών μεγάλων πυρηνικών εργοστασίων.
Αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια έχουν δαπανηθεί για τις σχετικές έρευνες και κάποια σχέδια βρίσκονται σε αρκετά προχωρημένο στάδιο και έχουν υποβληθεί προς εξέταση στις εποπτικές αρχές των Η.Π.Α. και του Καναδά. Μία εταιρεία παραγωγής ενέργειας στην πολιτεία της Γιούτα ελπίζει πως μέχρι το 2030 θα έχει καταφέρει να θέσει σε λειτουργία τον πρώτο της σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από έναν SMR. Την ίδια στιγμή, η Κίνα και η Ρωσία κάνουν και αυτές γρήγορα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι υποστηρικτές
Σύμφωνα με τους θιασώτες των SMR, τα πλεονεκτήματά τους είναι αρκετά και σημαντικά. Λόγω του ότι τα μέρη του αντιδραστήρα θα μπορούν να κατασκευάζονται σε εργοστάσια και να συναρμολογούνται επί τόπου, θα είναι πολύ πιο απλοί και γρήγοροι στην κατασκευή τους. Επίσης, θα μπορούν να λειτουργούν με ασφάλεια χωρίς να είναι απαραίτητα τα τεράστια και πολύπλοκα συστήματα προστασίας που χρησιμοποιούνται στους παραδοσιακούς αντιδραστήρες. Αυτό σημαίνει πως ένας συνδυασμός SMR θα μπορεί να χρησιμοποιείται για την παραγωγή ρεύματος μεγαλύτερης ισχύος, με μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια απ’ όσο απαιτείται για τους σύγχρονους αντιδραστήρες.
Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι το πολύ μικρότερο κόστος παραγωγής και εγκατάστασης σε λειτουργία, αφού ένα συνηθισμένο πρόβλημα στην κατασκευή εργοστασίων παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος από πυρηνική ενέργεια είναι η μεγάλη υπέρβαση του προϋπολογισμού, και σε χρήμα και σε χρόνο. Σύμφωνα με τους υποστηρικτές των SMR, μεγάλο ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει χώρες της Ευρώπης που επιδιώκουν να μειώσουν την ενεργειακή εξάρτησή τους από τον άνθρακα και την Ρωσία.
Μία από τις πρωτοπόρες εταιρείες στην έρευνα για τους SMR, εκτός από παραδοσιακές δυνάμεις όπως η General Electric και η Hitachi, είναι η αμερικανική TerraPower, στους ιδρυτές της οποίας περιλαμβάνεται και ο Bill Gates. Τον περασμένο Οκτώβριο έλαβε χρηματοδότηση 80 εκατομμυρίων δολαρίων από το Υπουργείο Ενέργειας των Η.Π.Α. για να συνεχίσει την έρευνά της πάνω στους SMR.
Λίγες μέρες μετά το άρθρο της WSJ, ένα άρθρο του Bloomberg μας πληροφόρησε πως η ημικρατική οργάνωση Nuclear Industry Council υποστηρίζει πως, μέχρι το 2050 το 1/3 των αναγκών του Ηνωμένου Βασιλείου για «πράσινο» υδρογόνο θα μπορεί να καλύπτεται από τα πυρηνικά εργοστάσια, τονίζοντας πως η παραγωγή θα μπορούσε να ξεκινήσει άμεσα.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται η πρόσκληση που έχει απευθύνει η γαλλική εταιρεία EdF, η οποία κατασκευάζει ένα νέο πυρηνικό εργοστάσιο στο Somerset της Αγγλίας, σε επενδυτές για να «στήσουν» έναν πρότυπο σταθμό παραγωγής υδρογόνου μέσα σε αυτό το εργοστάσιο. Σύμφωνα με αξιωματούχους της γαλλικής εταιρείας, στο πυρηνικό εργοστάσιο θα μπορούσε να παρασκευάζεται μακροπρόθεσμα μεγάλο μέρος των ετήσιων αναγκών του Ηνωμένου Βασιλείου σε καθαρό υδρογόνο χωρίς έκλυση αερίων θερμοκηπίου. Πέρα από την παραγωγή υδρογόνου, οι ίδιοι, επαναλαμβάνοντας ένα από τα πιο συνήθη επιχειρήματα των οπαδών της πυρηνικής ενέργειας, υποστηρίζουν πως η λειτουργία του εργοστασίου ούτως ή άλλως προσδίδει μεγαλύτερη ευελιξία στο σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Αυτό γίνεται διότι, σύμφωνα με αυτούς, μπορεί να καλύπτει με αξιοπιστία σημαντικό μέρος των αναγκών σε ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς αυξομειώσεις στην παραγωγή όπως γίνεται συχνά με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια, και πλήρως απαλλαγμένο από παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου.
Η άλλη πλευρά
Όπως είναι φυσικό, οι αντιρρήσεις είναι πάρα πολλές, και έχουν να κάνουν κυρίως με την ασφάλεια των πυρηνικών εργοστασίων (ποιος μπορεί να ξεχάσει την Fukushima, το Chernobyl, το Three Mile Island), και τα πυρηνικά απόβλητα. Πέρα από αυτά, οι «αρνητές» της πυρηνικής ενέργειας υποστηρίζουν πως μέχρι να ετοιμαστούν οι αντιδραστήρες τύπου SMR, η τεχνολογία αποθήκευσης ενέργειας θα έχει προχωρήσει τόσο πολύ που η υπερβάλλουσα παραγωγή ρεύματος από τα φωτοβολταϊκά και αιολικά συστήματα θα μπορεί να «φυλάσσεται» σε μπαταρίες και να αποδίδεται στο δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος όποτε δημιουργείται η σχετική ανάγκη.
Είναι βέβαιο πως η κοινή γνώμη και οι επενδυτές στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. δεν θα πεισθούν εύκολα για τα καλά της νέας γενιάς των πυρηνικών αντιδραστήρων και θα διστάσουν να δώσουν το «πράσινο διαβατήριο». Αυτό όμως δεν σημαίνει πως θα γίνει το ίδιο και στην Ρωσία, την Κίνα και άλλες ασιατικές χώρες που αναμένεται να προχωρήσουν στην κατασκευή πολλών νέων πυρηνικών εργοστασίων.
Αν η «πράσινη επίθεση» που φαίνεται πως ξεκινά η πυρηνική βιομηχανία, καταφέρει να πείσει μέρος έστω της κοινής γνώμης και του πολιτικού κόσμου της Δύσης, είναι πολύ πιθανόν να δούμε σύντομα αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για τις εταιρείες που ασχολούνται με την κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων και γενικότερα το ουράνιο που είναι η βασική πρώτη ύλη της πυρηνικής βιομηχανίας.
Σε αυτή την περίπτωση, η επένδυση στο ουράνιο έχει αρκετό ενδιαφέρον, καθώς η σημερινή τιμή του (περίπου 30 δολάρια/λίβρα) μπορεί να κυμαίνεται κοντά στα ψηλά των τελευταίων πέντε ετών, αλλά απέχει πάρα πολύ από τα 140 δολάρια/λίβρα του 2007, ενώ η παραγωγή από τα ορυχεία δεν αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια.