Το τεχνητό φως πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως κάθε άλλη μορφή ρύπανσης στον φυσικό κόσμο, καθώς οι επιπτώσεις του έχουν φτάσει τα όρια της «συστημικής διαταραχής», αναφέρουν οι επιστήμονες.
Ο φωτισμός του πλανήτη από τον άνθρωπο αυξάνεται σε εύρος και ένταση κατά περίπου 2% ετησίως, δημιουργώντας ένα πρόβλημα που μπορεί να συγκριθεί με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με ομάδα βιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ.
Τα επίπεδα ορμονών, οι κύκλοι αναπαραγωγής, η συμπεριφορά και η ευαλωτότητα απέναντι σε θηρευτές πολλών ειδών έχουν επηρεαστεί, σύμφωνα με δημοσίευση στο περιοδικό Nature Ecology and Evolution.
Από τη μειωμένη γονιμοποίηση εντόμων και τα δέντρα που ανθίζουν νωρίτερα την άνοιξη έως τα θαλασσοπούλια που συγκρούονται σε φάρους και τις χελώνες που κατευθύνονται μακριά από τη θάλασσα προς τα φωτεινά ξενοδοχεία αναζητώντας το φως της αυγής, η μελέτη συνδυάζει τα συμπεράσματα 126 προηγούμενων μελετών για να εκτιμήσει την έκταση του ζητήματος.
Σε όλα τα είδη ζώων που εξετάστηκαν, εντοπίστηκαν μειωμένα επίπεδα μελατονίνης, μιας ορμόνης που ρυθμίζει τους κύκλους ύπνου, ως ένα αποτέλεσμα τεχνητού φωτός κατά τη νύχτα. Παρατηρήθηκε αλλαγή στη συμπεριφορά τόσο των νυκτόβιων όσο και των ημερόβιων ζώων. Τα τρωκτικά, τα οποία αναζητούν τροφή κυρίως τη νύχτα, ήταν ενεργά για μικρότερο χρονικό διάστημα, ενώ πτηνά ξεκίνησαν να κελαηδούν και να αναζητούν τροφή νωρίτερα την ημέρα.
Τα αποτελέσματα δεν ήταν μόνο αρνητικά. Οι επιστήμονες υποστήριξαν ότι ορισμένα είδη, σε συγκεκριμένες τοποθεσίες, επωφελήθηκαν από το νυχτερινό φως. Μία σειρά από φυτά αναπτύχθηκαν ταχύτερα και ορισμένοι τύποι νυχτερίδων «ευδοκίμησαν», ωστόσο ανέφεραν ότι συνολικά «προκλήθηκε αναταραχή», ιδιαίτερα για τα έντομα που ελκύονται από τα φώτα των αυτοκινήτων που κινούνται γρήγορα.
«Αυτό που ξεχωρίζει είναι το πόσο διάχυτες είναι οι συνέπειες. Βρέθηκαν παντού: σε μικρόβια, σε ασπόνδυλα, σε ζώα και σε φυτά», δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης καθηγητής Kevin Gaston.
«Πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε το φωτισμό με τον τρόπο που σκεφτόμαστε άλλες μεγάλες συστημικές πιέσεις όπως η κλιματική αλλαγή», υπογραμμίζει.
Ο καθηγητής Gaston ανέφερε πως οι σχετικές μελέτες αυξήθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια, καθώς αυξάνεται και ο φωτισμός του πλανήτη με τις επιπτώσεις να γίνονται περισσότερο εμφανείς. Οι δορυφορικές εικόνες της Γης τη νύχτα δείχνουν πόσο γρήγορα το πρόβλημα επεκτείνεται γεωγραφικά, ενώ τα τελευταία χρόνια επικρατούν οι λαμπτήρες LED. Το γεγονός αυτό αποτελεί πρόβλημα, καθώς το λευκό φως έχει ευρύτερο φάσμα, όπως το φως του ήλιου.
Ο Gaston προτρέπει κυβερνήσεις, εταιρείες και πολίτες να κάνουν καλύτερη χρήση, ενώ υπογραμμίζει πως πρέπει να το χρησιμοποιούμε όταν και όπως το χρειαζόμαστε, ενώ πρέπει να αναλογιζόμαστε και τον τρόπο.
Παράλληλα, υποστήριξε πως η λύση του προβλήματος εξοικονομεί χρήματα και δεν κοστίζει περισσότερα. Αν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν λιγότερο φωτισμό, αυτό θα συνεπάγεται με χαμηλότερο κόστος, μικρότερη κατανάλωση και χαμηλότερες εκπομπές, αλλά απαιτεί αλλαγή του τρόπου σκέψης.