21η Μαρτίου – Διεθνής Μέρα Δασών

21η Μαρτίου – Διεθνής Μέρα Δασών H 21η Μαρτίου μέχρι το 2011 εορταζόταν ως η Παγκόσμια Μέρα Δασοπονίας. Τον Δεκέμβριο του 2012 όμως, η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών κήρυξε την 21η Μαρτίου, ως «Διεθνή Μέρα Δασών». Με βάση την απόφαση αυτή, όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ κλήθηκαν να υιοθετήσουν από το 2013 και εντεύθεν, την 21η Μαρτίου, ως την ημέρα κατά την οποία θα τιμάται το δάσος. Περαιτέρω, αποφασίστηκε όπως κάθε χρόνο καθορίζεται και ένα θέμα για ανάδειξη, όσον αφορά την προσφορά των δασών στην ανθρωπότητα.

Θέμα της φετινής χρονιάς, όπως καθορίστηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, είναι: «Δάση και υγεία – Υγιή δάση για υγιείς ανθρώπους.» Η Διεθνής Μέρα Δασών στοχεύει στην περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία των δασικών οικοσυστημάτων και των δασών γενικότερα και έχει καθιερωθεί ως μέρα για την προβολή της αξίας και σημασίας που έχουν τα δάση, καθώς επίσης και για την ανάγκη προστασίας τους, ώστε να διατηρηθεί η ζωή στον πλανήτη μας.

Τα δασικά οικοσυστήματα βρίσκονται συνεχώς κάτω από έντονες πιέσεις λόγω της αύξησης του ανθρώπινου πληθυσμού και τις αυξανόμενες ανάγκες για καλλιεργήσιμη γη για παραγωγή τροφίμων και εισοδήματος. Πολλά δάση υποβαθμίζονται λόγω της μετατροπής της δασικής γης σε γεωργοκτηνοτροφική, της υπερβόσκησης, της μη αειφόρου διαχείρισης των δασών και τη δημιουργία νέων οικιστικών αναπτύξεων. Επιπρόσθετα, οι πυρκαγιές οι οποίες ολοένα και αυξάνονται ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, συνεχώς και καταστρέφουν τεράστιες δασικές εκτάσεις. Κάθε χρόνο χάνονται περίπου 10 εκατομμύρια εκτάρια δάσους, ενώ η υποβάθμιση επηρεάζει σχεδόν 2 δισεκατομμύρια εκτάρια δάσους. Μετά την καταστροφή και την υποβάθμιση των δασών ελευθερώνονται μεγάλες ποσότητες βλαβερών αερίων που συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη.

Την ίδια ώρα τουλάχιστον το 8% των φυτών και το 5% των ζώων στις περιοχές αυτές, απειλούνται με εξαφάνιση με αποτέλεσμα να μειώνεται η βιοποικιλότητα. Τα δάση διαδραματίζουν πολλαπλό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα σε διάφορους τομείς. Προσφέρουν τροφή και εργασία και εισοδηματικές ευκαιρίες οι οποίες συνεισφέρουν στην ασφάλεια τροφής και διατροφής. Αποτελούν την βασική πηγή μια πλατιάς ποικιλίας φαρμακευτικών προϊόντων. Αποτελούν επίσης την πηγή παραγωγής ξυλείας, ενώ παράγουν και μια μεγάλη ποικιλία δασικών προϊόντων που αξιοποιούνται σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Αποτελούν επίσης, τον χώρο της σωματικής αλλά και πνευματικής υγείας για πολλές ομάδες ανθρώπων, ιδιαίτερα αυτών που η κουλτούρα τους είναι άρρηκτα συνυφασμένη με το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν.

Τεράστιος είναι και ο ρόλος τους στην παραγωγή και το φιλτράρισμα καθαρού πόσιμου νερού. Η έλλειψη θρεπτικών συστατικών αποτελεί κρίσιμη πρόκληση για την ανθρώπινη υγεία. Τα δάση συνεισφέρουν ένα σημαντικό κομμάτι και σε αυτόν τον τομέα από την καθημερινή πρόσληψη μιας ποικιλίας προϊόντων διαμέσου της τροφικής αλυσίδας όπως βότανα, φύλλα, καρπούς, κρέας, προϊόντα ιχθυοκαλλιέργειας (γλυκού και αλμυρού νερού). Παράλληλα εφοδιάζουν με ενέργεια, υδρογονάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα για τις διαιτητικές ανάγκες περίπου 1 δισ. ανθρώπων οι οποίοι ζουν κοντά ή μέσα στα δάση και στα αστικά κέντρα.

Σημαντική και με ανυπολόγιστη αξία είναι η προσφορά των δασών σε αγαθά και υπηρεσίες όπως η προστασία της βιοποικιλότητας και η αναψυχή. Τεράστιος είναι ο ρόλος των δασών στη δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα – που σήμερα αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπρόσθετα, τα δάση απορροφούν και δεσμεύουν διάφορες χημικές ουσίες και στερεά σωματίδια από την ατμόσφαιρα και το έδαφος, δημιουργώντας έτσι ένα πιο υγιεινό περιβάλλον. Συμβάλλουν επίσης, στην προστασία και ενίσχυση της βιολογικής ποικιλότητας και διασφαλίζουν ευνοϊκές συνθήκες για τη διαβίωση και προστασία πολλών σπάνιων φυτών και ζώων.

Τα δάση, κατέχουν εξέχουσα θέση και σημασία μέσα στη φύση και συμβάλλουν ουσιαστικά στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου. Παράλληλα, οι περιβαλλοντικές λειτουργίες που επιτελούν είναι αναρίθμητες και ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής του ανθρώπου, αλλά και για την οικολογική σταθερότητα στον πλανήτη. Διαμέσου του επετειακού υλικού που ετοιμάστηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών προβάλλεται και το φετινό σύνθημα της Διεθνούς Μέρας Δασών που είναι: «Δάση και υγεία – Υγιή δάση για υγιείς ανθρώπους.» Το δάσος είναι πολύτιμο και δεν πρέπει να υποβαθμίζεται ή να καταστρέφεται. Πολλές από τις καθημερινές μας ανάγκες ζωτικής σημασίας άκρως απαραίτητα για την υγεία και την επιβίωση μας, βρίσκονται σε αφθονία μέσα στα δάση.

Από τους 17 καθοριστικούς Στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως τέθηκαν για την Κύπρο, φέτος, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται για τον Στόχο 3 – Καλή Υγεία και Ευημερία, όπου παραμένουν σημαντικές ενέργειες να γίνουν, για να επιτευχθεί, καθώς επίσης και 2 για τον Στόχο 15 – Ζωή στη ξηρά, όπου εξακολουθούν ακόμα να παραμένουν ανεκπλήρωτες προκλήσεις να γίνουν για την επίτευξη του. Τα υγιή δάση είναι απαραίτητα για τους ανθρώπους και τον πλανήτη. Λειτουργούν ως φυσικά φίλτρα, παρέχοντας καθαρό αέρα και νερό και αποτελούν καταφύγια βιολογικής ποικιλότητας. Πολλά από τα φάρμακα στα οποία βασιζόμαστε σήμερα προέρχονται από δάση.

Το 25% των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στις ανεπτυγμένες χώρες είναι φυτικής προέλευσης, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορεί να φτάσει και το 80%. Περνώντας χρόνο μέσα στο δάσος και στη φύση μειώνεται το άγχος, μειώνεται η αρτηριακή πίεση και βελτιώνεται η διάθεση. Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι τόσο η άσκηση στα δάση όσο και η απλή επίσκεψη σε αυτά έχει θετικές επιδράσεις στον άνθρωπο και στην υγεία του. Άρα τα δάση συμβάλλουν στην διατήρηση της υγείας του ανθρώπου. Το Τμήμα Δασών, ως το αρμόδιο Τμήμα διαχείρισης των Κυπριακών δασών, στοχεύει στην προστασία και την προώθηση της αειφορικής διαχείρισης των δασών μας και γενικά του χερσαίου φυσικού περιβάλλοντος, καθώς επίσης την παράλληλη περιβαλλοντική αναβάθμιση του τόπου και την ικανοποίηση των αναγκών του σύγχρονου ανθρώπου, ειδικά σε θέματα που αφορούν την αναψυχή και την καλυτέρευση της ποιότητας ζωής του.

Επίσης, μέσα από διάφορες ενέργειες και πρωτοβουλίες, επιχειρεί να αναδείξει την αξία του δάσους, αλλά και την άμεση διασύνδεσή του, διαχρονικά, με τον άνθρωπο. Διατηρώντας τα δάση μας σε υγιή κατάσταση, διατηρούμε ταυτόχρονα υγιείς συνθήκες διαβίωσης για το άνθρωπο και την κοινωνία γενικότερα!