Τον Ιανουάριο του 2016, ο Steven Emslie ολοκλήρωνε τη μελέτη πάνω σε αποικίες πιγκουίνων που ζούσαν κοντά στο Zucchelli Station, μια ιταλική βάση στην Ανταρκτική.
Με το καλοκαίρι να πλησιάζει και τελειωμένη όλη την προγραμματισμένη δουλειά του, ο Emslie, ορνιθολόγος στο Πανεπιστήμιο τη Βόρειας Καρολίνας, έκανε ό,τι κάθε καλός επιστήμονας έχοντας λίγες επιπλέον ελεύθερες ημέρες στην Ανταρκτική: πήγε για εξερεύνηση.
Είχε ακούσει φήμες για περιττώματα πιγκουίνων σε ένα βραχώδες ακρωτήρι στην Scott Coast αλλά δεν γνώριζε για κάποια ενεργή αποικία εκεί. Όντας φιλοπερίεργος, πήγε με πτήση ελικοπτέρου στην περιοχή και έριξε μια ματιά.
«Δεδομένου πως οι Robert Falcon Scott και Ernest Shackleton εξερεύνησαν την περιοχή πριν από εκατό χρόνια και δεν έγραψαν για πιγκουίνους στο συγκεκριμένο σημείο, δεν περίμενα να δω πολλά εφόσον πάντα έγραφαν για πιγκουίνους όταν τους έβλεπαν», λέει.
Κι όμως, ο Dr. Emslie αμέσως κατάλαβε πως είχε συναντήσει κάτι πολύ ενδιαφέρον όταν έφτασε. «Υπήρχαν βότσαλα παντού», θυμάται.
Αν και τα βότσαλα αποτελούν συνηθισμένο εύρημα σε άλλες ηπείρους, είναι σπάνιο να εντοπίζονται σε αφθονία στην ξερή γη της Ανταρκτικής. Μια βασική εξαίρεση απαντάται στις αποικίες των Πιγκουίνων της Αδελίας, καθώς μαζεύουν τις μικρές πέτρες από τις παραλίες για να χτίσουν τις φωλιές τους.
Τα βότσαλα ήταν συγκεντρωμένα όλα μαζί σε φωλιές και πρόσφατα είχαν διασκορπιστεί από τον καιρό. Μετά ο Dr. Emslie είδε τα περιττώματα. Υπήρχαν πολλά αποξηραμένα περιττώματα δημιουργώντας χαρακτηριστικές λευκές κηλίδες σε κοντινούς βράχους. Και μετά βρήκε τα πτώματα των πιγκουίνων.
Διατηρώντας ακόμη τα φτερά τους και με την σάρκα τους σε ελάχιστη αποσύνθεση, ο Dr. Emslie έμεινε κατάπληκτος. «Θυμάμαι σκέφτηκα, ουάου, μια αποικία πιγκουίνων που ούτε ο Shackleton δεν γνώριζε», είπε.
Το σοκ διαδέχθηκε περισσότερη περιέργεια οδηγώντας τον να αναρωτιέται τι θα μπορούσε να έχει πλήξει την αποικία. Εντυπωσιασμένος, μάζεψε μερικά πτώματα και τα πήρε μαζί τους για ανάλυση ώστε να διαπιστώσει γιατί πέθαναν τα πουλιά.
Με τις ημερομηνίες θανάτου να κυμαίνονται μεταξύ 800 και 5.000 ετών πριν, ο Dr. Emslie αμέσως συνειδητοποίησε πως τα περιττώματα, τα φτερά, τα οστά και τα βότσαλα είχαν όλα εγκλωβιστεί κάτω από στρώματα πάγου για αιώνες και πως «οι προσφάτως πεθαμένοι» πιγκουίνοι ήταν στην πραγματικότητα προσφάτως ξεπαγωμένες μούμιες, που είχαν καταπιεί σωροί χιονιού πριν από πολύ καιρό.
Το εύρημα συνθέτει την εικόνα ενός μέρους που, αφού βίωσε την περιοδική κατοχή Πιγκουίνων της Αδελίας για χιλιάδες χρόνια, είδε αυτή την κατοχή να φτάνει σε ένα αιφνίδιο τέλος πριν από περίπου 800 χρόνια.
Ο Dr. Emslie εικάζει στο επιστημονικό περιοδικό Geology, όπου δημοσίευσε τα ευρήματα στα μέσα Σεπτεμβρίου, πως οι χαμηλές θερμοκρασίες οδήγησαν στον σχηματισμό ενός είδος θαλάσσιου πάγου στην ακτή, ο οποίος και διατηρήθηκε καλά τους καλοκαιρινούς μήνες. Γνωστός ως «ταχύς πάγος» επειδή «στερεώνεται» στην ακτογραμμή, ο συγκεκριμένος θαλάσσιος πάγος καθιστά πολύ δύσκολο στους πιγκουίνους να ανακτήσουν πρόσβαση στις παραλίες και τους εμποδίζει από το αποικήσουν σε μέρη όπου συναντάται.
Όπως εξήγησε, θεωρεί πως ο πάγος ανάγκασε τους πιγκουίνους να εγκαταλείψουν την αποικία, σημειώνοντας επίσης πως οι υψηλότερες θερμοκρασίες ενδέχεται να άλλαξαν τα πράγματα στα επόμενα χρόνια.
Με τους πάγους στην Ανταρκτική να λιώνουν και την στάθμη της θάλασσας να ανεβαίνει, οι ήδη υπάρχουσες αποικίες πιγκουίνων αναγκάζονται να διασκορπιστούν σε άλλα σημεία. Ο Dr. Emslie θεωρεί πως οι πιγκουίνοι θα μπορούσαν να επιστρέψουν μετά σε μέρη όπως αυτό.
«Χρειάζονται βότσαλα για τις φωλιές τους, οπότε θα βρουν όλα τα βότσαλα που υπάρχουν ήδη στη στεριά σε αυτό το πολύ ελκυστικό σημείο», είπε. «Δεν θα με εξέπληττε να τους δω να κάνουν ξανά αυτό το μέρος σπίτι τους στο κοντινό μέλλον».
Άλλοι ειδικοί σε θέματα πιγκουίνων συμφωνούν μαζί του.
«Πάντα πιστεύαμε πως οι Πιγκουίνοι της Αδελίας διέθεταν μια ισχυρή παρόρμηση να επιστρέψουν στις φωλιές που γεννήθηκαν χρόνο με τον χρόνο, αλλά όπως μας έδειξαν οι πρόσφατες καταστροφικές κατολισθήσεις πάγων, είναι στην πραγματικότητα πολύ προσαρμοστικοί», σχολίασε ο David Ainley της H.T. Harvey & Associates, συμβουλευτικής σε θέματα περιβάλλοντος.
«Έχουμε δει πως οι Πιγκουίνοι της Αδελίας περιφέρονται στην ακτή σε μικρά κοπάδια και, αν βρουν ένα υποσχόμενο μέρος όπως αυτό, θα το κάνουν σπίτι τους», πρόσθεσε.