Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός ανακοίνωσε ότι η τρύπα του όζοντος αναπτύχθηκε γρήγορα από τα μέσα Αυγούστου και κορυφώθηκε στα 24 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα στις αρχές Οκτωβρίου. Κάλυπτε δηλαδή, περιοχή μεγαλύτερη από το μέγεθος της Ρωσίας. Με τη βοήθεια της Υπηρεσίας Ατμοσφαιρικής Παρακολούθησης Copernicus, της NASA, του Περιβάλλοντος και της Κλιματικής Αλλαγής του Καναδά, εκτιμάται ότι η τρύπα καλύπτει πλέον 23 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα, μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας.
Αυτό όμως δεν είναι απαραίτητα αποτέλεσμα της περιβαλλοντικής καταστροφής που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας. Η μεγάλη τρύπα του όζοντος οδηγείται από μια ισχυρή κρύα πολική δίνη και δεν θα είναι μόνιμη κατάσταση. Η τρύπα του όζοντος αλλάζει φυσικά σε μέγεθος κάθε χρόνο, φτάνοντας το μέγιστο από τον Σεπτέμβριο έως τα μέσα Οκτωβρίου και είναι πιθανό να επανέλθει στο φυσιολογικό μέχρι το τέλος του έτους. Πέρυσι οι επιστήμονες ανέφεραν ότι η τρύπα πάνω από την Ανταρκτική ήταν η μικρότερη που υπήρξε εδώ και δεκαετίες.
“Υπάρχει μεγάλη μεταβλητότητα ως προς το πόσο αναπτύσσεται κάθε χρόνο. Η τρύπα του όζοντος το 2020 μοιάζει με αυτήν του 2018, η οποία ήταν επίσης μια αρκετά μεγάλη τρύπα, και είναι σίγουρα στις μεγαλύτερες των τελευταίων δεκαπέντε ετών περίπου”, δήλωσε ο Vincent-Henri Peuch, διευθυντής της Υπηρεσίας Παρακολούθησης Ατμόσφαιρας Copernicus στο ECMWF.
“Με το φως του ήλιου να επιστρέφει στο Νότιο Πόλο τις τελευταίες εβδομάδες, είδαμε συνεχιζόμενη εξάντληση του όζοντος στην περιοχή. Μετά την ασυνήθιστα μικρή και βραχύβια τρύπα του όζοντος το 2019, η οποία οφείλεται σε ειδικές μετεωρολογικές συνθήκες, καταγράφουμε μια μάλλον μεγάλη φέτος, πράγμα που επιβεβαιώνει ότι πρέπει να συνεχίσουμε να επιβάλλουμε το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ που απαγορεύει τις εκπομπές χημικών ουσιών που καταστρέφουν το όζον”, εξήγησε ο Peuch.
Το στρώμα του όζοντος είναι μια περιοχή της στρατόσφαιρας 15 έως 30 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης που έχει υψηλή συγκέντρωση του αερίου σε σύγκριση με άλλα μέρη της ατμόσφαιρας. Λειτουργεί αποτελεσματικά ως ασπίδα, απορροφώντας πολλές από τις επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες του Ήλιου. Είναι σαφές ότι οι ανθρωπογενείς χημικές ουσίες, δηλαδή τα ψυκτικά μέσα και οι διαλύτες, μπορούν να δράσουν ως ουσίες που καταστρέφουν το όζον αφού μεταφερθούν στη στρατόσφαιρα.
Συνδέεται επίσης στενά με τη θερμοκρασία στη στρατόσφαιρα, η οποία φαίνεται να εξηγεί την τελευταία μεταβολή. Μια πρόσφατη πολική δίνη έχει διατηρήσει αυτό το στρώμα της ατμόσφαιρας της Γης εξαιρετικά ψυχρό, επιτρέποντας το σχηματισμό πολικών στρατοσφαιρικών νεφών, τα οποία μπορούν να σχηματιστούν μόνο σε θερμοκρασίες κάτω των -78°C. Αυτά τα σύννεφα μεγάλου υψομέτρου συμβάλλουν στην αύξηση των χημικών αντιδράσεων που προέρχονται και από την ανθρώπινη δράση, οδηγώντας σε εξάντληση του όζοντος, μειώνοντας έτσι περαιτέρω τη στιβάδα του όζοντος.
Οι ανησυχίες για την τρύπα στο στρώμα του όζοντος έγιναν μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές ανησυχίες των τελευταίων χρόνων, όταν οι ερευνητές ανακάλυψαν μια τρύπα στο στρώμα πάνω από τον Νότιο Πόλο στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Αποδείχθηκε ότι το στρώμα φθείρεται από ανθρωπογενείς χημικές ουσίες, συγκεκριμένα ψυκτικά και διαλύτες, που μπορούν να λειτουργήσουν ως ουσίες που καταστρέφουν το όζον αφού φτάσουν στη στρατόσφαιρα.
Το θετικό είναι ότι ο πλανήτης αποφάσισε να αναλάβει γρήγορη και αποφασιστική δράση. Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, που ολοκληρώθηκε το 1987, ήταν μια παγκόσμια συμφωνία για την προστασία της στιβάδας του όζοντος μέσω της σταδιακής κατάργησης των ουσιών που καταστρέφουν το όζον. Αυτό παραμένει μια από τις πιο επιτυχημένες εκκλήσεις για παγκόσμια δράση που έχει επιτευχθεί ποτέ και είναι, μέχρι σήμερα, η μόνη συνθήκη του ΟΗΕ που έχει επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη.
