Κοινή εκτίμηση των Επιτροπών Περιβάλλοντος και Ελέγχου της Βουλής είναι πως το κράτος και όχι οι πολίτες θα πρέπει να επιβαρυνθεί το κόστος για τη διαχείριση των αποβλήτων στη Μονάδα Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Στερεών Οικιακών Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ) Κόσιης, το συμβόλαιο της οποίας λήγει τέλη Ιουνίου, ενώ ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Πέτρος Ξενοφώντος δήλωσε πως θα ζητηθεί παράταση μάλλον 2 + 1 χρόνια.
Ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, μέλη των δύο Επιτροπών, ο Δήμαρχος Αθηένου και λειτουργοί από διάφορα τμήματα του Υπουργείου, επισκέφθηκαν σήμερα τον ΟΕΔΑ Κόσιης και παρακάθησαν σε σύσκεψη.
Σε δηλώσεις του ο Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Πέτρος Ξενοφώντος ανέφερε ότι «σήμερα επισκεφθήκαμε τον ΟΕΔΑ Κόσιης, με τις Επιτροπές Ελέγχου και Περιβάλλοντος για να δούμε και να αξιολογήσουμε την κατάσταση. Το συμβόλαιο με την εταιρεία λήγει τέλος του μήνα και πρόθεση μας είναι να πάμε στην Κεντρική Επιτροπή Αλλαγών και Απαιτήσεων (ΚΕΑΑ ) για να πάρουμε παράταση μάλλον 2 + 1 χρόνια, ώστε να προετοιμαστούμε για τη νέα Μονάδα».
Παράλληλα, είπε, «αξιολογούμε τις νέες λύσεις για τη νέα Μονάδα, δεν είμαστε ακόμα σε θέση να ανακοινώσουμε ποια θα είναι η κατάληξη, όμως αξιολογούμε όλες τις πιθανότητες. Μαζί με τους Δημάρχους της περιοχής θα μεταβούμε στο εξωτερικό για να δούμε παρόμοιες μονάδες έτσι ώστε να υιοθετήσουμε εκείνο που είναι καλύτερο για τα κυπριακά δεδομένα.
Οσον αφορά τα τέλη με τα οποία θα επιβαρύνεται ο κόσμος, ο Υπουργός είπε πως «δεν έχουμε ακόμα καταλήξει, ενώ δεν έχουμε καταλήξει στο ποιος θα αναλάβει το κόστος της νέας εγκατάστασης».
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος του ΟΕΔΑ Κόσιης Δήμαρχος Αραδίππου Ευάγγελος Ευαγγελίδης ανέφερε ότι «η σημερινή συνάντηση πραγματοποιήθηκε με στόχο να δούμε την κατάσταση που βρίσκεται η διαχείριση των σκυβάλων για την οποία όλοι ταλαιπωρούνται εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Φαίνεται ότι έχουμε φτάσει στην τελική ευθεία και ελπίζουμε ότι σύντομα θα αποφασιστεί ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η διαχείριση των σκυβάλων».
Πρόσθεσε ότι «ευελπιστούμε σύντομα να ανακοινώσουμε τη νέα μέθοδο διαχείρισης των σκυβάλων που θα είναι τελευταίας τεχνολογίας, την οποία χρησιμοποιούν σε χώρες της Ευρώπης».
Αναφερόμενος στα τέλη διαχείρισης των σκυβάλων, ο κ. Ευαγγελίδης είπε πως «θα πρέπει να επιβαρύνουν το κράτος και όχι τους πολίτες, αφού ο κόσμος περνά δύσκολα χρόνια και έχει πληρώσει πάρα πολλά τα προηγούμενα χρόνια. Το κράτος θα πρέπει να βρει ευρωπαϊκά κονδύλια για την ανέγερση του νέου εργοστασίου, το κόστος να μετακυλιστεί στο κράτος και οι πολίτες να πληρώνουν μόνο τη διαχείριση των σκυβάλων».
Από την πλευρά του ο Ζαχαρίας Κουλίας, Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής είπε πως «μετά την επίσκεψη που έγινε στο Πεντάκωμο, στο οποίο η κατάσταση που επικρατεί είναι όντως θλιβερή, επισκεφθήκαμε σήμερα την αντίστοιχη Μονάδα στη Κόσιη και η εικόνα που αντικρύσαμε είναι τελείως διαφορετική. Ωστόσο βρεθήκαμε προ εκπλήξεως, όταν ενημερωθήκαμε ότι το συμβόλαιο της συγκεκριμένης Μονάδας λήγει στις 30 Ιουνίου και τώρα υποχρεωτικά η νέα κυβέρνηση, η οποία παρέλαβε αυτή τη δύσκολη κατάσταση τόσο στο Πεντάκωμο όσο και στη Κόσιη, πρέπει να τη διαχειριστεί και να βρει τους τρόπους και τις λύσεις».
Πρόσθεσε ότι «η εικόνα που αποκομίσαμε ως Επιτροπή Ελέγχου είναι παντελώς διαφορετική από αυτή που υπάρχει στο Πεντάκωμο και εν πολλοίς οφείλεται και στους τοπικούς άρχοντες προεξάρχοντος του Προέδρου του ΟΕΔΑ Δημάρχου Αραδίππου βοηθούμενους και από τα άλλα μέλη. Είναι αναντίλεκτο γεγονός ότι για πέντε συναπτά έτη, οι αρμόδιες Αρχές άφησαν τα πράγματα να παραπαίουν σε τέτοιο σημείο που δημιούργησε δυσεπίλυτες καταστάσεις».
Δήλωσε ακόμα ότι «η κατάσταση που επικρατεί στο Πεντάκωμο είναι απελπιστική, δεν πάει άλλο και πρέπει να βρεθεί λύση, σε αντίθεση με τη Κόσιη που η κατάσταση είναι πιο διαχειρίσιμη και είναι διαφορετικός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το εργοστάσιο. Παρά το γεγονός ότι το εργοστάσιο έκλεισε το κύκλο του, εντούτοις εξακολουθεί να λειτουργεί, νοουμένου ότι στην πορεία δέχθηκε και όλα τα απόβλητα της Λευκωσίας, καταφέρνοντας να επεξεργάζεται ένα μεγάλο μέρος τους, ενώ για άλλα γίνεται ταφή».
Είναι αναγκαίο συνέχισε ο κ. Κουλίας «να ξεκινήσει πάραυτα η νέα μέθοδος διαχείρισης των αποβλήτων. Οσον αφορά το κόστος όλοι πρέπει να αντιληφθούν ότι η συγκεκριμένη περιοχή πλήρωνε 85 ευρώ το τόνο ετησίως, ενώ οι άλλοι πλήρωναν μόνο 5 ευρώ και με την έναρξη της νέας μεθόδου θα πρέπει να ληφθεί υπόψη τι θα πρέπει να πληρώνουν οι δημότες των περιοχών εδώ».
Ανέφερε ακόμα ότι «είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι αυτό το κράτος για πέντε χρόνια δεν έκανε τίποτε και όλα έφτασαν στα όρια τους, ενώ σήμερα ενημερωθήκαμε ότι το συμβόλαιο της εταιρείας λήγει στο τέλος του μήνα. Το Υπουργείο Γεωργίας θα πάει τώρα να ζητήσει παράταση από την ΚΕΑΑ για να δει πως μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση».
Εξάλλου ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής είπε πως «στην Κύπρο παραβιάζουμε πολλές από τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων. Πρώτα έπρεπε να ληφθούν πολιτικές για να γίνει μείωση των αποβλήτων, να γίνεται επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση ενέργειας και μετά να θάβονται».
Παρ’ όλα αυτά, συνέχισε «όταν η κυβέρνηση έκανε τις πολιτικές της αγνόησε όλες αυτές τις οδηγίες και έκανε τον αυτόματο διαχωρισμό που υπάρχει στον ΟΕΔΑ Κόσιης. Από πέρσι άλλαξε η Νομοθεσία και την 1η Ιουνίου του 2024 θα πρέπει οι κάτοικοι να χωρίζουν τα απόβλητα έξω από σπίτι τους, δηλαδή τα αποφάγια να μπαίνουν σε ειδικό κάλαθο, για το γυαλί, το πλαστικό και άλλα υλικά να γίνεται ανακύκλωση σε ειδικό χώρο, ενώ οι τοπικές αρχές θα πρέπει να στήσουν μονάδες επαναχρησιμοποίησης για έπιπλα και άλλα αντικείμενα. Τα υπόλοιπα απόβλητα θα πρέπει να καταλήγουν σε μια διαχείριση όπως τη Μονάδα που υπάρχει στον ΟΕΔΑ Κόσιης» είπε.
Θα πρέπει, ανέφερε ο κ. Θεοπέμπτου «να εξεταστεί το μέλλον της Μονάδας στη Κόσιη αλλά και στο Πεντάκωμο, η κατάσταση στο οποίο είναι τραγική και θα πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργούν αυτές οι δύο Μονάδες μέσα στα νέα πλαίσια που θα εφαρμοστούν τον ερχόμενο Ιούνιο. Εχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και έχουμε πολλή δουλειά να κάνουμε, αλλά πρέπει να γίνουν και ορισμένες νομοθετικές ρυθμίσεις για όλα αυτά με ειδικότερο τι θα γίνονται τα αποφάγια στην Πάφο και στο Τρόοδος όπου δεν υπάρχουν Μονάδες Επεξεργασίας των Οργανικών Αποβλήτων».
Στις δηλώσεις του ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου αναφέρθηκε και στο πρόβλημα που υπάρχει «με τη χαμηλή τιμή που δίνεται από την κυβέρνηση και την Αρχή Ηλεκτρισμού για τη δημιουργία Μονάδας οργανικών αποβλήτων η οποία θα πουλά ενέργεια στην ΑΗΚ. Αυτή η χαμηλή τιμή που δίνεται δεν συμφέρει να λειτουργήσει κάποιος μια τέτοια μονάδα και επομένως θα πρέπει η κυβέρνηση να αλλάξει την πολιτική της». Ανέφερε πως «γι’αυτό ακριβώς τον λόγο εκπρόσωποι όλων των κομμάτων της Επιτροπής Περιβάλλοντος είχαμε ζητήσει από την Υπουργό Ενέργειας να αναθεωρήσει την τιμή αγοράς ηλεκτρισμού από τέτοιες μονάδες».
Εξήγησε ότι «με την αλλαγή της Νομοθεσίας και με τη συγκέντρωση όλων των οργανικών αποβλήτων, σε περίπτωση που γίνει μια τέτοια μονάδα στη Κόσιη, θα πρέπει να παράγει βιοαέριο ή και άλλα απόβλητα για παραγωγή συνθετικού γκαζιού που θα χρησιμοποιεί, προκειμένου να παράγει ενέργεια την οποία θα πωλάει σε μια τιμή στην οποία θα συμφέρει να λειτουργεί. Δεν γίνεται στα φωτοβολταϊκά πάρκα να υπάρχει 300% κέρδος και τέτοιου είδους μονάδες να μην συμφέρει να τις λειτουργούν επειδή η αγορά ηλεκτρισμού θα είναι πολύ χαμηλή».
Σύμφωνα με τον κ. Θεοπέμπτου, «το κράτος θα έπρεπε να ετοιμάσει μια πολιτική για μείωση των αποβλήτων που δημιουργούνται» φέροντας ως παράδειγμα τους μαθητές των σχολείων οι οποίοι αγοράζουν χιλιάδες πλαστικά μπουκάλια νερού γιατί όπως εξήγησε «είμαστε ανίκανοι να βάλουμε ψυγειάκια στα σχολεία για να πίνουν νερό τα παιδιά».
Διερωτήθηκε επίσης «τι θα γίνει στις μικρές Κοινότητες που τώρα πληρώνουν για να γίνει η ανακύκλωση και ποιες θα είναι οι ευθύνες τους, όταν από τον ερχόμενο Ιούνιο όλη η Κύπρος θα πρέπει να κάνει ανακύκλωση» ενώ επανέλαβε πως «μετά που το Υπουργείο Εσωτερικών έκανε χάλια πολιτικές, χάλια εφαρμογές και χάλια σχεδιασμούς, η ευθύνη μεταφέρθηκε στο Τμήμα Περιβάλλοντος στο οποίο όμως δεν δόθηκε το ανάλογο προσωπικό για να εφαρμόσει αυτές τις πολιτικές».
Εξάλλου ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Νίκος Κέττηρος ανέφερε ότι «κατά τη επίσκεψη διαπιστώθηκε ότι αυτό που έγινε, ήταν η μεταφορά του προβλήματος του Κοτσιάτη όταν έκλεισε το 2018. Δηλαδή αντί η κυβέρνηση να διορθώσει το πρόβλημα, φόρτωσε τόνους αποβλήτων στη μονάδα της Κόσιης η οποία δεν μπορούσε και δεν μπορεί, όπως αποδεικνύεται να τα διαχειριστεί».
Πρόσθεσε ότι «διαπιστώθηκε επίσης σημαντικό πρόβλημα με τον προγραμματισμό, δηλαδή δεν ξέρουμε σε δύο χρόνια πού θα πρέπει να κτιστεί νέα μονάδα, ενώ οι αρμόδιοι δεν ξέρουν να μας πουν ποια μέθοδος θα ακολουθηθεί για την επεξεργασία. Οι σχεδιασμοί που γίνονται αυτή τη στιγμή φαίνεται να τριπλασιάζουν το κόστος επεξεργασίας των αποβλήτων, αφού από 40 ευρώ το τόνο, θα πάμε στα 80 και 120, κάτι που σημαίνει πως το κόστος για τους πολίτες θα αυξηθεί από τα 180 ευρώ ετησίως, μπορεί να φτάσει μέχρι τα 300».
Όπως είπε ο κ. Κέττηρος «απευθύναμε έκκληση στον Υπουργό Γεωργίας και τους αρμόδιους Λειτουργούς του Υπουργείου, να απευθυνθούν σε ειδικά προγράμματα στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ούτως ώστε να δούμε αν μπορεί η Κύπρος να αντλήσει, έστω και καθυστερημένα κονδύλια, για να μην επωμιστεί ο πολίτης όλο αυτό το κόστος».