Οι θερμότερες και ξηρότερες συνθήκες, λόγω κλιματικής αλλαγής, δυσκολεύουν τα ταξίδια καθώς έχουν εξαφανιστεί πηγές νερού και χάνονται οι τόποι αναπαραγωγής τους, ενώ πολλά κινδυνεύουν πλέον με εξαφάνιση ή αναγκάζονται να αλλάξουν εντελώς τα μεταναστευτικά τους μοτίβα εγκαθιστάμενα σε ψυχρότερες, βόρειες περιοχές.
Περίπου το 10% από τα 2.000 και πλέον είδη πουλιών της Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων δεκάδων μεταναστευτικών πτηνών, απειλούνται, ενώ 28 είδη – όπως ο ψαρογέρακος της Μαδαγασκάρης – χαρακτηρίζονται ως «είδη υπό εξαφάνιση». Πάνω από το ένα τρίτο αυτών είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, σύμφωνα με ανάλυση της περιβαλλοντικής οργάνωσης BirdLife International.
«Τα πουλιά επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή όπως και κάθε άλλο είδος» δήλωσε ο συντονιστής πολιτικής της BirdLife, Ken Mwathe. «Τα μεταναστευτικά πουλιά επηρεάζονται περισσότερο από άλλες ομάδες πουλιών επειδή πρέπει να συνεχίσουν να μετακινούνται».
Υπολογίζεται ότι το 87% των αφρικανικών περιοχών κινδυνεύει από την κλιματική αλλαγή, ποσοστό μεγαλύτερο από ό,τι στην Ευρώπη ή την Ασία, σύμφωνα με μελέτη της περιβαλλοντικής υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών και της ομάδας προστασίας Wetlands International.
Η Αφρική είναι πιο ευάλωτη επειδή δεν μπορεί να προσαρμοστεί το ίδιο εύκολα, εξήγησε ο Evans Mukolwe, συνταξιούχος μετεωρολόγος και επιστημονικός διευθυντής του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού.
«Η φτώχεια, η υποβάθμιση της βιοποικιλότητας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η έλλειψη κεφαλαίων και η πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες» καθιστούν πιο δύσκολη την προστασία των βιοτόπων της άγριας ζωής, συμπλήρωσε.
Μία από τις βασικές πηγές νερού των πουλιών που ετοιμάζονται να διασχίσουν τη Σαχάρα, η λίμνη Τσαντ, έχει αρχίσει να συρρικνώνεται με την πάροδο των ετών, γεγονός που δημιουργεί εύλογες ανησυχίες. Η έλλειψη νερού επηρεάζει και τη δυνατότητα αναπαραγωγής των πτηνών, σημείωσε ο Paul Matiku, εκτελεστικός διευθυντής της Nature Kenya.
Τα φλαμίνγκο, για παράδειγμα, που συνήθως αναπαράγονται στη λίμνη Νάτρον στην Τανζανία, είναι απίθανο να μπορέσουν να αναπαραχθούν «αν το ταξίδι της μετανάστευσης είναι πολύ δύσκολο» δήλωσε ο Matiku.
Πρόσθεσε ότι «η έλλειψη νερού σε αυτούς τους υγροτόπους σημαίνει ότι δεν θα γίνει αναπαραγωγή» καθώς τα φλαμίνγκο χρειάζονται νερό για να δημιουργήσουν φωλιές από λάσπη, που κρατούν τα αυγά τους μακριά από την έντονη ζέστη του ξηρού εδάφους.
Τα μη μεταναστευτικά πτηνά πασχίζουν, επίσης, λόγω της κλιματικής αλλαγής καθώς αναγκάζονται να μετακινούνται σε μεγαλύτερες – και άγνωστες – αποστάσεις για να βρουν τροφή.
Τα είδη πουλιών που ζουν στις πιο θερμές και ξηρές περιοχές, όπως στην έρημο Καλαχάρι, που εκτείνεται στη Μποτσουάνα, τη Ναμίμπια και τη Νότια Αφρική, πλησιάζουν τα «όριά τους», σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αξιολόγηση της ομάδας εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για το κλίμα. Τα πτηνά είναι λιγότερο ικανά να βρουν τροφή, χάνουν σωματική μάζα και καταγράφονται θάνατοι μεγάλης κλίμακας.
Άλλες απειλές, όπως το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής, η γεωργία, η ανάπτυξη των αστικών περιοχών και η ρύπανση, επιβαρύνουν επίσης τους πληθυσμούς των πτηνών.