Θάφτηκαν χωρίς διαλογή και επεξεργασία 155 χιλιάδες τόνοι οικιακών αποβλήτων σε 2,5 χρόνια!
Ένα ολόκληρο βουνό 155 χιλιάδων τόνων οικιακών σκουπιδιών θάφτηκε τα τελευταία 2,5 χρόνια στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων Κόσιης, αλλά χωρίς να τύχουν διαλογής και επεξεργασίας. Ο λόγος είναι ότι ο ΧΥΤΥ, από το 2018 που άρχισε να παραλαμβάνει οικιακά απόβλητα από την επαρχία Λευκωσίας προκειμένου να κλείσει ο σκυβαλότοπος του Κοτσιάτη, δεν έχει τη δυνατότητα να διαχειριστεί τις ποσότητες. Αυτό, όμως, έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στις γύρω κοινότητες, κυρίως με τη δυσοσμία που αναδύεται από τις τεράστιες ποσότητες σκουπιδιών που καταλήγουν απευθείας στη χωματερή.
Εκτός δυνατοτήτων 70 χιλιάδες τόνοι από τη Λευκωσία
Πιο συγκεκριμένα, ο διευθυντής Εγκατάστασης, στις Εγκαταστάσεις Διαχείρισης Αποβλήτων Λάρνακας-Αμμοχώστου, Χάρης Ελευθεριάδης, ανέφερε στη «Χ» ότι από τον Σεπτέμβριο του 2018 όταν άρχισε η παραλαβή σύμμεικτων οικιακών αποβλήτων από την επαρχία Λευκωσίας για να τελειώσει το θέμα του Κοτσιάτη, στο ΧΥΤΥ Κόσιης έχουν ταφεί χωρίς διαλογή και επεξεργασία 155.400 τόνοι σκουπιδιών. Ο κ. Ελευθεριάδης διαβεβαίωσε ότι η ταφή γίνεται με όλες τις προδιαγραφές υγειονομικής ταφής στη βάση των οποίων κατασκευάστηκε η εγκατάσταση. Ωστόσο, αυτό δεν αποτρέπει τα προβλήματα που άρχισαν να εμφανίζονται αφού τα σκουπίδια στοιβάζονται χωρίς κανείς να γνωρίζει σε αυτό το στάδιο πότε θα γίνει εφικτό να επεκταθεί και να αναβαθμιστεί η μονάδα για να αποκτήσει τη δυνατότητα διαχείρισης όλων των ποσοτήτων και από τις τρεις επαρχίες.
Η διεύθυνση του ΧΥΤΥ έχει αποταθεί με επιστολές στο αρμόδιο υπουργείο ζητώντας ενημέρωση και καθοδήγηση ως προς το τι μέλλει γενέσθαι αφού το πρόβλημα μεγαλώνει, αλλά σαφής απάντηση μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πέραν του ότι το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος βρίσκεται τώρα στο στάδιο της αξιολόγησης/αναθεώρησης της Εθνικής Στρατηγικής Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2022-2028 με την τεχνική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαδικασία η οποία θα καταδείξει τις απαιτούμενες αναβαθμίσεις της Μονάδας.
Ο διευθυντής Εγκατάστασης παρέθεσε συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία δείχνουν ότι η μονάδα έχει ξεπεράσει τις δυνατότητές της σε ό,τι αφορά τη διαλογή και επεξεργασία μετά την προσθήκη της Λευκωσίας.
Το εργοστάσιο, όπως είπε, έχει τη δυνατότητα διαχείρισης 190 χιλιάδων τόνων αποβλήτων ετησίως. Οι επαρχίες Λάρνακας και Αμμοχώστου παράγουν περίπου 120 χιλιάδες τόνους το χρόνο, ενώ η Λευκωσία παράγει 140 χιλιάδες τόνους. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 70 χιλιάδες τόνοι ετησίως είναι εκτός των δυνατοτήτων διαλογής και επεξεργασίας του εργοστασίου και καταλήγουν απευθείας για ταφή.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρέθεσε στη «Χ» η διεύθυνση του ΧΥΤΥ, το 2019 η μονάδα παρέλαβε 275 χιλιάδες τόνους σκουπιδιών ενώ το 2020, σε συνθήκες πανδημίας και με μειωμένο τουρισμό, παρέλαβε 255 χιλιάδες τόνους. Μέσα σε δύο χρόνια, συνεπώς, μεταφέρθηκαν στο ΧΥΤΥ και τάφηκαν χωρίς διαλογή και επεξεργασία 150 χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών που ήταν εκτός των δυνατοτήτων του εργοστασίου. Οι υπόλοιποι 5 χιλιάδες τόνοι αναλογούν στο διάστημα από τον Σεπτέμβριο του 2018 μέχρι το τέλος του έτους εκείνου και στους δύο πρώτους μήνες του 2021.
«Η μεγάλη ροή απορριμμάτων είναι τα σύμμεικτα απόβλητα, τα οποία πετάνε οι δημότες στους πράσινους κάδους. Από το 2010 παραλαμβάνουμε απόβλητα από τις επαρχίες Λάρνακας και Αμμοχώστου, ωστόσο από το 2018 παίρνουμε και από την επαρχία Λευκωσίας, ούτως ώστε να κλείσει ο παράνομος σκυβαλότοπος του Κοτσιάτη. 190 χιλιάδες τόνοι από τις τρεις επαρχίες Λάρνακας, Αμμοχώστου και Λευκωσίας μεταφέρονται εδώ, ενώ γύρω στις 70 – 80 χιλιάδες τόνοι πάνε απευθείας για υγειονομική ταφή, αφού το εργοστάσιο δεν έχει τη δυνατότητα να τους επεξεργαστεί. Η ταφή γίνεται στη βάση Κανονισμών και όχι όπως γινόταν στον Κοτσιάτη όπου δεν υπήρχε προστασία για τα υγρά απόβλητα και δεν γινόταν διαχείριση του βιοαερίου», είπε ο διευθυντής της εγκατάστασης.
Ερωτηθείς σχετικά με τη δυναμικότητα του κυττάρου όπου γίνεται η ταφή, απάντησε ότι υπολογίζεται ότι μπορεί να συνεχίσει να δέχεται σκουπίδια περίπου για άλλα δύο χρόνια, αν και η εκτίμηση αυτή αμφισβητείται από γνώστες της κατάστασης οι οποίοι εκτιμούν ότι το κύτταρο ενδεχομένως να γεμίσει και σε ένα χρόνο, οπότε γίνεται κατανοητό ότι θα υπάρξει τεράστιο και μη διαχειρίσιμο πρόβλημα εάν μέχρι τότε δεν επεκταθεί η μονάδα.
Σύμφωνα με πρόσφατες δηλώσεις του κ. Ελευθεριάδη στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, το Υπουργείο δρομολογεί επέκταση της μονάδας για να μπορεί να παραλαμβάνει όλη την ποσότητα των απορριμμάτων προς επεξεργασία, δηλαδή και τους περίπου 270 χιλιάδες τόνους ετησίως. Δηλαδή, όπως είπε, θα γίνει μια νέα γραμμή με μοντέρνα μηχανήματα, αφού οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις του ΧΥΤΥ είναι πλέον 11 ετών και όταν έγιναν οι μελέτες για κατασκευή του εργοστασίου υπήρχε πρόβλεψη για νέο ΧΥΤΥ στο χώρο.
Όλα καλά λέει το υπουργείο
Σε αντίθεση με την αυξανόμενη ανησυχία για το στοίβαγμα σκουπιδιών χωρίς διαλογή και επεξεργασία και τα προβλήματα που άρχισαν να αντιμετωπίζουν γειτονικές κοινότητες, το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος εκτιμά περίπου ότι όλα βαίνουν καλώς. Αυτό προκύπτει από την επίσημη απάντηση του υπουργείου σε δημοσίευμα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» στις 2 Φεβρουαρίου 2021 σύμφωνα με το οποίο στο ΧΥΤΥ Κόσιης δημιουργείται σιγά-σιγά χωματερή τύπου Κοτσιάτη. Το Υπουργείο απέρριψε αυτή τη θέση υποστηρίζοντας ότι η κατάσταση στο χώρο όπου γίνεται η ταφή δεν μπορεί να συγκριθεί με τον Κοτσιάτη. Για τον κίνδυνο υπερχείλισης του υφιστάμενου κυττάρου, το υπουργείο υποστήριξε ότι ο χρόνος ζωής του είναι 20-22 μήνες, διάστημα το οποίο είναι αρκετό, όπως ισχυρίζεται, για να ξεκαθαρίσουν οι διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις απαιτούμενες αναβαθμίσεις της μονάδας.
Όπως ανέφερε το υπουργείο, από το 2010 που λειτούργησε μέχρι το 2018, η μονάδα υπολειτουργούσε παραλαμβάνοντας περίπου 110 χιλιάδες τόνους ετησίως από τις επαρχίες Λάρνακας και ελεύθερης Αμμοχώστου.
«Το 2018, το ΥΓΑΑΠ σε συνεργασία με το Συμβούλιο Εκμετάλλευσης, προς αξιοποίηση της μέγιστης σχεδιαστικής δυναμικότητας της Μονάδας και με το κλείσιμο του σκυβαλότοπου Κοτσιάτη, προχώρησαν στην υπογραφή ‘‘Συμπληρωματικής Συμφωνίας ημερ. 21.5.2018’’ με τον Ανάδοχο. Η εν λόγω συμφωνία προνοεί την πλήρη επεξεργασία στη Μονάδα 000 τόνων/έτος των απορριμμάτων της επαρχίας Λευκωσίας (190.000 τόνοι/έτος στο σύνολο και από τις 3 επαρχίες), ενώ η περίσσεια των απορριμμάτων της επαρχίας Λευκωσίας να ενταφιάζεται στο υφιστάμενο κύτταρο του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, εντός του χώρου της Μονάδας για μία χαμηλότερη τιμή. Με τον τρόπο αυτό επιτεύχθηκε αφενός το κλείσιμο του σκυβαλότοπου στον Κοτσιάτη, για τη λειτουργία του οποίου η Κύπρος ήταν για πολλά χρόνια εκτεθειμένη έναντι της ΕΕ και αφετέρου η μέγιστη αξιοποίηση της Μονάδας», σημείωσε το υπουργείο.
Ισχυρίστηκε επίσης ότι δεν υπάρχει πρόβλημα με την ταφή των επιπρόσθετων ποσοτήτων: «Ο ΧΥΤΥ της Μονάδας ΟΕΔΑ Κόσιης έχει σχεδιαστεί και κατασκευασθεί ως χώρος Υγειονομικής Ταφής με όλες τις ασφαλιστικές δικλίδες για την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, π.χ. μεμβράνες για την προστασία των υπογείων υδάτινων πόρων, σύστημα συλλογής στραγγισμάτων και επεξεργασία τους σε σταθμό επεξεργασίας στραγγισμάτων καθώς και σύστημα συλλογής/καύσης βιοαερίου για προστασία της ατμόσφαιρας. Εφαρμόζεται επίσης ένα πλήρες Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να συγκριθεί με την προηγούμενη κατάσταση της ανεξέλεγκτης χωματερής του Κοτσιάτη», υποστήριξε.
Αναφορικά με την επέκταση και αναβάθμιση του ΧΥΤΥ ώστε να μπορεί να απορροφήσει όλες τις ποσότητες, δεν δόθηκε καμία σαφής απάντηση: «Το ΥΓΑΑΠ βρίσκεται τώρα στο στάδιο της αξιολόγησης/αναθεώρησης της Εθνικής Στρατηγικής Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων 2022-2028 με την τεχνική βοήθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαδικασία η οποία θα καταδείξει τις απαιτούμενες αναβαθμίσεις της Μονάδας. Τόσο η αναβάθμιση της Μονάδας όσο και οι υπόλοιπες πολιτικές που σχεδιάζει και εφαρμόζει το ΥΓΑΑΠ στο θέμα της διαχείρισης των αποβλήτων εντάσσονται στο πλαίσιο των αρχών της Κυκλικής Οικονομίας και των φιλόδοξων περιβαλλοντικών πολιτικών που εφαρμόζει η ΕΕ. Η εναπομείνασα ζωή του κυττάρου του ΧΥΤΥ είναι περίπου 20-22 μήνες, χρόνος που κρίνεται ικανοποιητικός ώστε να υλοποιηθούν οι πιο πάνω σχεδιασμοί του ΥΓΑΑΠ», ήταν η απάντηση του υπουργείου.
Τάσος Περδίος
