Ένας σκύλος μπορεί να εκδηλώσει ψυχική ένταση σε ορισμένες καταστάσεις, καθώς αδυνατεί να τις διαχειριστεί.
Γιατί «ο σκύλος, όπως και κάθε άλλο κατοικίδιο, είναι ένα πλάσμα, το οποίο έχει διάδραση με το περιβάλλον όπου ζει και κινείται, επηρεάζεται από αυτό και αντιδρά στα ερεθίσματα που λαμβάνει.
Μια συμπεριφορά που ενδέχεται να εκδηλώσει ο σκύλος μας, σε οποιαδήποτε ηλικιακή φάση, είναι και το στρες.
Συνήθως, θα εκδηλώσει άγχος όταν θα αντιμετωπίσει δυσκολία στη διαχείριση μιας κατάστασης. Είναι μια ένδειξη, δηλαδή, ότι κάτι δεν πάει καλά και πρέπει να το διορθώσουμε», αναφέρει η ενεργειακή εκπαιδεύτρια σκύλων, Ρενάτα Γρυπάρη.
Πρόκειται για μια συναισθηματική κατάσταση, όπως λέει η κα Γρυπάρη, την οποία ο σκύλος μας μπορεί να εκδηλώσει ξαφνικά ή σταδιακά, ως κουτάβι, ενήλικας, ή και ηλικιωμένος, έπειτα από κάποιο τραυματικό βίωμα, ή και όχι.
Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να στρεσαριστεί ένας σκύλος, είναι πολλές, διευκρινίζει η κα Γρυπάρη.
Ποιες είναι, όμως, οι πιο συνηθισμένες φοβίες που μπορεί να παρουσιάσει, και πώς μπορούμε να τον βοηθήσουμε να τις ξεπεράσει, ή, έστω, να τις διαχειριστεί;
Σύμφωνα με την ενεργειακή εκπαιδεύτρια σκύλων, είναι:
1) Η πρώτη βόλτα του κουταβιού: Συνήθως, τα περισσότερα κουταβάκια βγαίνουν την πρώτη τους βόλτα σε ηλικία 4, 5, ή και 6 μηνών, μέχρι να ολοκληρωθούν κάποια απαραίτητα εμβόλια. Αυτό, όμως, λειτουργεί αρνητικά, καθώς έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος, όσον αναφορά την κοινωνικοποίησή τους, με αποτέλεσμα να ρισκάρουμε, το κουτάβι μας να εμφανίσει φοβίες. Όσο περισσότερο ζει στο ασφαλές περιβάλλον του σπιτιού και δεν έχει διάδραση με το «έξω», τόσο πιο δύσκολο του είναι να διαχειριστεί τα ερεθίσματα της βόλτας, τα οποία είναι έντονα και μπορεί να γίνουν τρομακτικά.
Τί μπορούμε να κάνουμε
Όσο το κουταβάκι μας δεν επιτρέπεται να βγει κανονική βόλτα, μπορούμε να το βγάλουμε λίγο έξω, κάνοντας μια βόλτα με το αυτοκίνητο, ή σε μια ειδική τσάντα μεταφοράς. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορεί να παρακολουθήσει τον «έξω κόσμο» και να έρθει σε επαφή, έστω και εξ’ αποστάσεως, με κάποια ερεθίσματα. Έτσι θα είναι πιο προετοιμασμένο για τις κανονικές βόλτες. Επίσης, μπορεί να έρθει σε επαφή με εμβολιασμένους σκύλους, είτε στον χώρο του, είτε στον χώρο των σκύλων, για να μυριστεί, να παίξει και να έχει αλληλεπίδραση μαζί τους.
2) Θόρυβοι – βεγγαλικά: Η κροτοφοβία είναι ένας πολύ συνηθισμένος τύπος φοβίας, που ο σκύλος μπορεί να εμφανίσει σε οποιαδήποτε ηλικία και να εκδηλώσει με διάφορους τρόπους. Ένας κροτοφοβικός σκύλος εκδηλώνει φόβο -ενίοτε και πανικό– στο άκουσμα δυνατών και αναπάντεχων θορύβων, όπως οι κροτίδες. Γι’ αυτό και για πολλούς σκύλους (και τους κηδεμόνες τους) το Πάσχα είναι μια δύσκολη περίοδος. Ένας κροτοφοβικός σκύλος έχει ορθάνοιχτα μάτια, χαμηλωμένο κεφάλι, ουρά στα σκέλια, αυτιά τραβηγμένα προς τα πίσω, τρέμει, τρέχει να κρυφτεί, προσπαθεί να πηδήξει πάνω μας για προστασία, ή κρύβεται κάτω από έπιπλα, ή μέσα σε μικρά δωμάτια. Έχει σιελόρροια, τρέμουλο και λαχάνιασμα.
Πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε
Σίγουρα, δεν μπορούμε να προβλέψουμε εάν ο σκύλος μας θα γίνει κροτοφοβικός, και σε ποια ηλικία. Μπορούμε, όμως, να ακολουθήσουμε κάποια βήματα, ώστε να προλάβουμε τυχόν φοβία στους θορύβους, ή, αν εκδηλωθεί, τουλάχιστον να βοηθήσουμε τον σκύλο μας να τη διαχειριστεί.
– Κρατάμε τον σκύλο μέσα στο σπίτι και όχι στο μπαλκόνι ή σε αυλή, γιατί υπάρχει το ενδεχόμενο να πηδήσει -με κίνδυνο να κρεμαστεί αν είναι δεμένος με λουρί-, ή να προσπαθήσει να φύγει για να γλιτώσει, με αποτέλεσμα να πεταχτεί στον δρόμο. Σε καμία περίπτωση δεν τον παίρνουμε μαζί μας σε χώρο όπου θα υπάρξουν ρίψεις βεγγαλικών, ή σε χώρο όπου νιώθει άβολα.
– Αφήνουμε να παίζει μουσική, ή ανοίγουμε την τηλεόραση πιο δυνατά και κλείνουμε τα παράθυρα, ώστε να μειωθεί ο θόρυβος από τους κρότους.
– Αφήνουμε το φως ανοιχτό και κλείνουμε τα παντζούρια, ώστε να μην τρομάξει με τις λάμψεις.
– Εάν είμαστε μαζί του την ώρα που πέφτουν τα βεγγαλικά, δεν αντιδρούμε καθόλου. Οι φωνές ενθουσιασμού, ή φόβου, κάνουν τον φοβικό σκύλο περισσότερο νευρικό. Μπορούμε να του λέμε πού και πού καθησυχαστικά λόγια, χωρίς υπερβολικές συμπεριφορές.
– Εάν ο σκύλος θέλει να κρυφτεί κάπου, τον αφήνουμε. Σε καμία περίπτωση δεν προσπαθούμε να τον τραβήξουμε από την κρυψώνα του, γιατί έτσι επιτείνουμε τον άγχος του. Συνήθως, οι κροτοφοβικοί σκύλοι προτιμούν να κρύβονται κάτω από το κρεβάτι, ή στο μπάνιο.
– Γι’ αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχουν ειδικά ανθοϊάματα (αποστάγματα λουλουδιών), τα οποία κανείς μπορεί να προμηθευτεί από τα φαρμακεία. Η συνταγή, ωστόσο, δίνεται από ανθρώπους που γνωρίζουν τα ανθοϊάματα (κτηνιάτρους, εκπαιδευτές κτλ).
3) Αλλαγές – ταξίδια: Κάθε αλλαγή στη ζωή και τη ρουτίνα ενός σκύλου, συνήθως, του δημιουργεί στρες. Κάθε σκύλος, φυσικά, διαχειρίζεται διαφορετικά την αλλαγή, αλλά σε γενικές γραμμές πρόκειται για μια μεταβατική κατάσταση, που δημιουργεί μια συναισθηματική αναστάτωση. Όταν ο σκύλος μας πηγαίνει σε μια πανσιόν, ή φιλοξενείται σε άλλο χώρο πέραν του σπιτιού του για λίγες ημέρες, ή όταν ταξιδεύει με κάποιο μεταφορικό μέσο, ή δέχεται μια αλλαγή στο χώρο και στη ρουτίνα του, αγχώνεται και το δείχνει.
Τί κάνουμε;
Προσπαθούμε να προετοιμάσουμε, όσο μπορούμε, τον σκύλο μας για την επικείμενη αλλαγή, όσο πιο σωστά και έγκαιρα γίνεται.
4) Άγχος αποχωρισμού: Οι σκύλοι είναι πολύ κοινωνικοί, και θα έδιναν τα πάντα για να είναι στο πλευρό μας 24 ώρες το 24ωρο. Κάτι τέτοιο, βέβαια, είναι αδύνατον. Συνήθως, ο πρώτος αποχωρισμός είναι επώδυνος, και για τον κηδεμόνα, και για τον σκύλο. Ο πρώτος έχει τύψεις που αφήνει τον σκύλο μόνο του, ενώ ο δεύτερος αισθάνεται φόβο, βαρεμάρα και άγχος, που εκδηλώνει με κλάμα, γάβγισμα και ζημιές. Αυτό λέγεται “άγχος αποχωρισμού”.
Τρόποι αντιμετώπισης
Δεν επιτρέπουμε στον σκύλο να μας ακολουθεί παντού, δεν ασχολούμαστε όλη την ώρα μαζί του, τον παροτρύνουμε να παίζει με τα παιχνίδια μόνος του, ενώ δεν χρειάζεται να τον ξεσηκώνουμε, κάθε φορά που τον βλέπουμε να κάθεται ήσυχα στο κρεβατάκι του. Κάνουμε μια σειρά από ασκήσεις (εικονικές αναχωρήσεις, χρησιμοποιώντας μπάλα λιχουδιών), εκτονώνουμε τον σκύλο μας πριν φύγουμε.
5) Τρίτη ηλικία: Τα γεράματα είναι για τον σκύλο μια δύσκολη ηλικιακή φάση, καθώς χάνει σταδιακά αρκετές αισθήσεις του, με αποτέλεσμα να νιώθει ευάλωτος και ανασφαλής. Μπορεί να αναπτύξει νέες συμπεριφορές, που δεν τις είχε ως ενήλικας σκύλος, όπως δυσκολία στον ύπνο (αϋπνία), γκρίνια, άγχος αποχωρισμού κτλ. Σε αυτή την περίπτωση προσπαθούμε να ηρεμήσουμε τον σκύλο μας, ασχολούμενοι περισσότεροι μαζί του, γλυκομιλώντας και χαϊδεύοντάς τον. Και εδώ τα ανθοϊάματα βοηθούν τον σκύλο να διαχειριστεί τη νέα κατάσταση.