Έχουμε καταλάβει και παρέμβει δυναμικά και αρνητικά στο 97% του πλανήτη μας. Δεν χρειαζόταν κάποια επιστημονική μελέτη για να γνωρίζουμε ότι ο άνθρωπος όχι μόνο κατέλαβε σχεδόν κάθε σπιθαμή της στεριάς της Γης αλλά ότι έχει επέμβει στην φύση με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο. Οι αρνητικές επιπτώσεις της ανθρώπινης παρουσίας ανακαλύφθηκαν πρόσφατα ακόμη και στα βαθύτερα σημεία του πλανήτη. Στον οργανισμό θαλάσσιων οργανισμών που ζουν σε βάθη οκτώ χλμ. εντοπίσθηκαν πλαστικές ύλες οι οποίες έχουν φθάσει και μολύνουν πλέον ακόμη και τις αβύσσους.
Παρόλα αυτά οι ειδικοί εκτιμούσαν ότι ένα αξιοσημείωτο ποσοστό παρέμενε ανέπαφο, άθικτο από την ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση. Οι εκτιμήσεις αυτές βασίζονταν κυρίως σε δορυφορικές παρατηρήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Οι επιστήμονες παρατηρούσαν τα επίπεδα καταστροφής και αποψίλωσης των δασικών εκτάσεων και κατέληγαν με βάση αυτά τα δεδομένα στα συμπεράσματα τους. Οι μελέτες αυτές έδειχναν ότι ένα ποσοστό της τάξης του 20%-40% της άγριας φύσης πάνω στην Γη είχε καταφέρει να αποφύγει το αρνητικό αποτύπωμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Όμως μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Frontiers in Forests and Global Change» ανατρέπει πλήρως αυτές τις εκτιμήσεις και προκαλεί όχι απλά προβληματισμό αλλά πραγματικό σοκ. Οι ερευνητές αποφάσισαν να μελετήσουν την σημερινή κατάσταση που επικρατεί στον πλανήτη και το φυσικό περιβάλλον με βάση την κατάσταση που υπήρχε στην προβιομηχανική εποχή. Πήραν λοιπόν ως μέτρο σύγκρισης την κατάσταση που γνωρίζουμε ότι ήταν ο πλανήτης και τα οικοσυστήματα του το 1500 μ.Χ.
Η δεύτερη και πιο σημαντική απόφαση των ερευνητών ήταν να «ξύσουν» την επιφάνεια των προηγούμενων μελετών και να διεισδύσουν πιο βαθιά. Με απλά λόγια δεν έμειναν στην εικόνα των δασών όπως φαίνονται από ψηλά αλλά μελέτησαν τι συμβαίνει στο εσωτερικό τους. Αυτός ήταν και ο κρίσιμος παράγοντας που αποκάλυψε την πραγματική εικόνα των επιπτώσεων που έχει η ανθρώπινη παρουσία στον πλανήτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές μπορεί ένα δάσος να φαίνεται ότι δεν έχει υποστεί κάποια καταστροφή, τα δέντρα δηλαδή να βρίσκονται στην θέση τους αλλά το τοπικό οικοσύστημα (ειδικά τα ζώα που ζουν εκεί) έχει καταρρεύσει στις περισσότερες περιπτώσεις.
Το νόμιμο αλλά και παράνομο κυνήγι, διάφορες ασθένειες που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα, η εμφάνιση σε πολλά οικοσυστήματα ειδών που δεν υπήρχαν ποτέ εκεί και η παρουσία τους οφείλεται στον άνθρωπο τα οποία λειτουργούν ως εισβολείς εξοντώνοντας τα τοπικά είδη προκαλούν μια αθέατη αλλά διαρκή καταστροφή σε αυτά τα οικοσυστήματα. Με αυτά και με αυτά οι ερευνητές κατέληξαν στην διαπίστωση ότι το ποσοστό που δεν έχει ακόμη υποστεί τις συνέπειες του ανθρώπου στον πλανήτη είναι μόλις 3% και φυσικά αν δεν ληφθούν γρήγορα κάποια μέτρα σύντομα και αυτές οι περιοχές θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της δραστηριότητας μας.
Τι πρέπει να γίνει
Οι περιοχές του πλανήτη που δεν έχουν επηρεαστεί ακόμη από εμάς είναι κάποια δάση στον Αμαζόνιο, ένα τροπικό δάσος στο Κονγκό, κάποια δάση και κάποιες περιοχές της τούνδρας στην ανατολική Σιβηρία, κάποια δάση στον Βόρειο Καναδά και κάποιες περιοχές της Σαχάρας.
«Γνωρίζαμε ότι αυξάνεται συνεχώς η απώλεια των άθικτων μέχρι σήμερα περιοχών αλλά αυτή η μελέτη δείχνει ότι πολλές περιοχές που θεωρούσαμε άθικτες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα από το κυνήγι, τις ασθένειες και τα είδη που εισβάλουν εκεί» αναφέρει καθηγητής Άντριου Πλάμτρι, στέλεχος της Γραμματείας Σημαντικών Περιοχών Βιοποικιλότητας στο Κέιμπριτζ, επικεφαλής της νέας μελέτης.
Οι ερευνητές αφήνουν πάντως ένα παράθυρο αισιοδοξίας ανοικτό υποστηρίζοντας ότι το παιχνίδι όχι μόνο δεν έχει χαθεί αλλά είναι σχετικά εύκολο να αντιστραφεί η κατάσταση και μάλιστα γρήγορα. Αναφέρουν ότι αν επανεισάγουμε σε κάθε οικοσύστημα που έχει υποστεί απώλειες είδη που υπήρχαν εκεί και για κάποιο λόγο εξαφανίστηκαν τότε σε σύντομο χρονικό διάστημα θα δούμε μια επανάκαμψη των οικοσυστημάτων σε ποσοστό 20% στον πλανήτη.