Ταξιδεύοντας προς τη Λεµεσό, το Πραστειό Κελλακίου το συναντάει κανείς βγαίνοντας από την έξοδο της Παρεκκλησιάς και αµέσως µετά στρίβοντας αριστερά. Αργότερα οι ταµπέλες σε καθοδηγούν, κατευθύνοντάς σε στο όµορφο αυτό χωριό. Το κέντρο της κοινότητας βρίσκεται σε υψόµετρο 500 µέτρων και απέχει 30 περίπου χιλιόµετρα βορειοανατολικά της Λεµεσού.
Συνορεύει νότια µε την Παρεκκλησία, µε το Αρµενοχώρι και τα Φινικάρια. Στα δυτικά βρίσκεται η ∆ιερώνα, στα βόρεια ο Αρακαπάς και η Επταγώνια και στα ανατολικά το Κελλάκι.
Το χωριό είναι πάρα πολύ κοντά στη Λεµεσό και είναι ένας από τους κατάλληλους τόπους για να το επισκεφτεί κάποιος, προσφέροντας την απόλυτη ξεκούραση και την αρµονία.
Ο κοινοτάρχης του χωριού, Ευριπίδης Μολυβάς, εξήγησε ότι το Πραστειό δεν είχε ποτέ του µεγάλο αριθµό πληθυσµού. Σηµείωσε ότι σύµφωνα µε τις καταγραφές, οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν το 1921, που έφτασαν και τους διακόσιους. «Όµως τη δεκαετία του ’60 το χωριό έπιασε την κατηφόρα, µε εξήντα µόνο κατοίκους. Ο κόσµος έφευγε από το Πραστειό, ψάχνοντας καλύτερη ζωή στην πόλη. Σίγουρα έφταιγε και το οδικό δίκτυο, γιατί παλιότερα έκανες πάνω από δυο ώρες να πας στη Λεµεσό».
Η εξήγηση του ονόµατος του χωριού
Αναφορικά µε τη γεωγραφική θέση της κοινότητας, όταν επισκεφθεί κάποιος το χωριό θα διαπιστώσει ότι παρόλο που υποθετικά είναι κοντά στη θάλασσα, δεν υπάρχει καµία οπτική επαφή µ’ αυτήν. Και γι’ αυτό υποστηρίζεται ότι οι πρώτοι οικιστές, κατά τα βυζαντινά χρόνια, επέλεξαν να µείνουν εκεί ώστε να διασφαλίσουν την προστασία και την ασφάλειά τους από τους θαλασσινούς κινδύνους. Αυτή η διαπίστωση λοιπόν σχετίζεται και µε την ονοµασία της κοινότητας, που σηµαίνει οικισµός κοντά στην πόλη. Προάστειο, προ του άστυ, Πραστειό. «Με το πέρασµα του καιρού έγινε προέκταση του ονόµατος Πραστειό Κελλακίου που συνορεύουν, για να ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα Πραστειά της Κύπρου».
Ασχολίες κατοίκων
Σε µία αίθουσα που πραγµατοποιούνται συσκέψεις και εκδηλώσεις συναντήσαµε γυναίκες του χωριού οι οποίες δραστηριοποιούνταν σε διάφορες τέχνες, ύστερα από την ολοκλήρωση των επιµορφωτικών τους µαθηµάτων από δασκάλα του Υπουργείου Παιδείας. Μεταξύ των 30 Πραστίτισσων που µένουν στο χωριό, κάποιες καθόντουσαν εκεί πίνοντας τον καφέ τους, συνοµιλώντας και περνώντας, όπως µου είπαν, ευχάριστα την ώρα τους.
Η Ελένη, η Πολυξένη, η Μυροφόρα, η Μυριάνθη και η Σταυρούλλα είναι οι τακτικές της κάθε εβδοµάδας, όπως ανέφεραν, λέγοντας ότι είναι σηµαντικό να πραγµατοποιούνται τέτοιου είδους µαθήµατα σε µικρά χωριά της υπαίθρου. Κάνουν σµιλί, φτιάχνουν τραπεζοµάντιλα, ακόµα και πολύχρωµα λουλούδια µε το ψωµί και τις οδοντογλυφίδες! «Όταν είσαι στο χωριό κάνεις από όλες τις δουλειές. Και τσουρούες είχαµε, τζαι κουνελούθκια, τζαι κοτούλες», πρόσθεσε µία κυρία.
Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση της κας Μυριάνθης, η οποία ήταν αφοσιωµένη στο έργο της, µε τη βοήθεια του σµιλιού. «Εδώ είναι η ξεκούραση. Χίλιες φορές µε τις κοτούλες µου και τα ζώα µου παρά στην πόλη. Ακούς και στην πόλη καληµέρα και καλές κουβέντες, αλλά είναι απρόσωπα».
Άλλοι κάτοικοι του Πραστειού Κελλακίου δουλεύουν στις πόλεις, σε µικρές εργασίες στο χωριό, και κάποιοι άλλοι ασχολούνται µε τη γεωργία. Όπως πληροφορήθηκα, πολλές καλλιέργειες αφορούν λαχανικά, όπως αγγουράκια και ντοµάτες. Η κοινότητα παλιότερα φηµιζόταν για τις αµυγδαλιές, ενώ κάποιοι γεωργοί σήµερα στρέφονται και στην καλλιέργεια των χαρουπιών, όπως σηµείωσε ο κοινοτάρχης. Το κυριότερο όµως προϊόν και εισόδηµα της κοινότητας είναι η ελιά.
Ο Κόκος Αναστασίου, 82 ετών, γεννηµένος στο Τραχώνι και παντρεµένος στο Πραστειό Κελλακίου, για πολλά χρόνια έµενε στη Λεµεσό λόγω δυσκολίας του οδικού δικτύου και λόγω του επαγγέλµατός του. Το 2000 επέστρεψε πίσω στο Πραστειό µε τη γυναίκα του. Μέχρι σήµερα µένει στο χωριό και ασχολείται επαγγελµατικά µε τη γεωργία και συγκεκριµένα µε τις ελιές. «Το πιο σοβαρό πρόβληµα είναι οι αλλαγές των εποχών. Έχουµε πολλές καταστροφές και δυστυχώς το κράτος δεν έρχεται αρωγός», υποστήριξε. «Η ελιά θέλει αφοσίωση και φροντίδα. Αν δεν την περιποιηθείς, δεν θα σου αποδώσει», συνέχισε. «Ευτυχώς έχουµε κοντά µας το ελαιοτριβείο στην Επταγώνεια και πάµε εκεί και αλέθουµε το περίσσευµα το διαθέτουµε».
«Το σπίτι του ∆ασκάλου»
Ένα παλιό, πετρόκτιστο κτίσµα, το οποίο πίσω από την πόρτα του κρύβει πραγµατικά µια ξεχωριστή ιστορία, βρίσκεται στο κέντρο της κοινότητας. Ο κοινοτάρχης εξήγησε ότι το ονόµαζαν «Το Σπίτι του ∆ασκάλου». «Παλιότερα όταν οι συγκοινωνίες και η επικοινωνία µε την πόλη ήταν αδύνατη, ο χώρος αυτός χρησιµοποιείτο για διαµονή των δασκάλων που δίδασκαν στο χωριό µας». Ο κοινοτάρχης ανέφερε χαρακτηριστικά ότι απ’ όσο θυµάται να του λεν οι παλιοί κάτοικοι, τσακώνονταν καθηµερινά µεταξύ τους για το ποιος θα πάρει τον δάσκαλο στο σπίτι του, για να του κάνουν το τραπέζι. Οπόταν, όπως σηµείωσε, από τις πολλές φιλοξενίες κάποια τον τύλιγε, ζητώντας την σε γάµο!
Οι οµορφιές του Πραστειού
Στην κοινότητα υπάρχει ένα πετρόκτιστο αυλάτζι που φαντάζει σαν µια παραµυθένια γέφυρα, όπου στο κάτω µέρος της τρέχει καθαρό και ξάστερο το νερό του ποταµού του Πραστειού. Η συγκεκριµένη γέφυρα απεικονίζεται και στο έµβληµα του Κοινοτικού Συµβουλίου. «Για να µεταφέρουν οι χωριανοί το νερό για πότισµα από τη µια µεριά στην άλλη, έφτιαξαν αυτό», εξήγησε ο κοινοτάρχης κ. Ευριπίδης.
Στο χωριό υπάρχει το Μουσείο Πετρωµάτων από διάφορες περιοχές της Κύπρου, κυρίως από το δάσος της Λεµεσού. Το δεύτερο αφορά ένα πολιτιστικό κτίριο, το οποίο, όπως είπε ο κοινοτάρχης, είναι ένα κοµµάτι της ιστορίας και του πολιτισµού του χωριού. «Βρίσκεται εκεί ο ανακαινισµένος ελιόµυλος που τον περιτριγυρίζουν φωτογραφίες παλιών κατοίκων του χωριού».
Ο ∆ηµήτρης Μονιάτης, γεννηµένος το 1930 στο Πραστειό, µας µίλησε για τα σταφύλια και για τη µεταφορά τους στο δηµόσιο πατητήρι της κοινότητας, τονίζοντας τη λέξη συνεργασία. «Καλλιεργούσαν το µέρος της γης των αµπελιών µε τον κούσπο και βοηθούσαν ο ένας τον άλλο. Σήµερα εγώ, αύριο εσύ κ.ο.κ». Ο κ. ∆ηµήτρης εξήγησε ότι η µεταφορά των σταφυλιών στο πατητήρι γινόταν µε τα ζώα και η όλη διαδικασία λιωσίµατος των σταφυλιών γινόταν είτε µε τα χέρια είτε µε τα πόδια. «Όλοι βοηθούσαν, ακόµα και στη µεταφορά του κρασιού στα πιθάρια».
Στρέφοντας κι άλλο το χρόνο πίσω, ανέφερε ότι οι περισσότεροι κάτοικοι του Πραστειού ήταν βοσκοί, αφού, όπως είπε, το χωριό έχει µεγάλη γεωγραφική έκταση. «Πολλοί δούλευαν ως βοσκοί. Όχι όπως τώρα που ονοµάζονται κτηνοτρόφοι. Τότε τάιζαν τα ζώα στο δάσος· ελεύθερες».
Για τους βοσκούς είχε την ίδια άποψη και η Αντριάνα Κυριάκου Μολυβά, η οποία ανέφερε ότι από τα οκτώ της χρόνια πήγαινε στα βουνά του Πραστειού µε τους γονείς της για να βοσκήσουν τα ζώα τους.
Ο ναός της κοινότητας
Ο κύριος ναός της κοινότητας βρίσκεται στο κέντρο της και είναι αφιερωµένος στην Παναγία τη Χρυσελεούσα, η οποία γιορτάζει 21 Νοεµβρίου. Μιλώντας µε τον Τάκη Ροτσίδη, πρόεδρο της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του χωριού, πρόσθεσε ότι πιθανόν η αρχαία εκκλησία να
κτίστηκε γύρω στο 1700 και αυτό βασίζεται στον εντοπισµό µίας εικόνας η οποία χρονολογείται το 1719. «Θα µάθουµε πότε ακριβώς ξεκίνησε η πρώτη φάση της εκκλησίας όταν γίνει η τρίτη ανακαίνισή της αλλάζοντας το πάτωµα σε συνεργασία µε το Τµήµα Αρχαιοτήτων. Παλιότερα, κάτω από το ιερό άφηναν σηµάδια της χρονολογίας του κτισίµατος των ναών».
Ο κ. Τάκης ανάφερε ότι θυµάται να του λένε κάτοικοι για τη µεταφορά των πετρών και εν τέλει το κτίσιµο της εκκλησίας. «Κάθε χωριανός που έφευγε το πρωί για να πάει οπουδήποτε, στο στραφίν του έφερνε και πέτρες».
Περί εκδηλώσεων
Ο Γιώργος Γρηγορίου, πρόεδρος Αποδήµων Πραστειού, αναφορικά µε τις εκδηλώσεις του χωριού ανέφερε ότι ο Σύνδεσµος ιδρύθηκε το 1990 και από τότε προσφέρουν µε τη σειρά τους στον πολιτισµό και στην κοινότητα γενικότερα. «Στόχος της ίδρυσης του Συνδέσµου είναι η προβολή του χωριού και όσο το δυνατό να απαλύνουµε τη µάστιγα της αστυφιλίας. Να ενθαρρύνουµε νέους απόδηµους να επισκεφτούν το Πραστειό µας και αν είναι δυνατό να κτίσουν κατοικίες και να κατοικήσουν µόνιµα». Από τα πρώτα βήµατά τους έδιναν έµφαση στις εκδηλώσεις, διοργανώνοντας µια χοροεσπερίδα κάθε καλοκαίρι. «Με διάρκεια τριών ηµερών ήταν και είναι σαν µια µεγάλη γιορτή», είπε χαρακτηριστικά.
Ο κοινοτάρχης, βασισµένος στα λόγια του προέδρου των αποδήµων, και µιλώντας για το σήµερα, είπε χαρακτηριστικά ότι στις 28 Ιουλίου όλοι οι δρόµοι οδηγούν στο Πραστειό Κελλακίου, µε τον τραγουδιστή Στέλιο ∆ιονυσίου να κρατά συντροφιά όλων των επισκεπτών.
Ο γλύπτης Evans
Στην κοινότητα κατοικεί και ο γλύπτης Ευαγόρας Γεωργίου, ο οποίος ήδη από µικρή ηλικία φαινόταν να είναι ο καλλιτέχνης των δυνατών αισθήσεων, µε την ηρεµία του χωριού να του δίνει έµπνευση για τη δηµιουργία γλυπτών από µέταλλο. Μεταξύ άλλων διακρίσεων της καλλιτεχνικής του καριέρας, κατέχει ένα ρεκόρ στο βιβλίο Guinness µε τη µεγαλύτερη κλειδαριά στον κόσµο.
Ακολουθεί ένα απόσπασµα από ένα εξαιρετικό βιβλίο, το οποίο είναι αφιερωµένο στο χωριό, µε τη συγγραφή και έρευνα του Γιώργου Σοφοκλέους. Το απόσπασµα αναφέρεται στον γλύπτη Evans. Λέει ο γλύπτης…
«Στο χωριό µου, το Πραστειό Κελλακίου, ξεκινά το πρώτο σκηνικό των καλλιτεχνικών µου δυνάµεων, όταν από τα παιδικά µου ακόµα χρόνια βρίσκω να µε συναρπάζει ο ροµαντισµός, η ηρεµία, η φύση και τα στοιχεία της. Βρίσκω τον εαυτό µου αντιµέτωπο, µε ατέλειωτες ώρες σκέψης, έρευνας, σκεπτικισµού κι έναν ανείπωτο ενθουσιασµό γύρω από τα άψυχα στοιχεία που µε περιτριγυρίζουν, νιώθοντας βαθιά µες στην ψυχή µου την ανάγκη να τα αγγίξω, να τα αναδηµιουργήσω, να τους δώσω σχήµατα, συνδυασµούς και δυνατές αισθήσεις».