Αντιμέτωποι με φυλάκιση μέχρι 10 χρόνια καθώς και τσουχτερά πρόστιμα που φτάνουν μέχρι τα 40 εκατ. ευρώ θα είναι σύντομα όσοι ενέχονται σε περιβαλλοντικά εγκλήματα.
Η νέα οδηγία της ΕΕ, η οποία εγκρίθηκε την προηγούμενη εβδομάδα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και προνοεί ότι η εφαρμογή της είναι δεσμευτική για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την Κύπρο. Σημειώνεται μάλιστα ότι στη λίστα με τα αδικήματα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως σοβαρά περιβαλλοντικά εγκλήματα, έχουν προστεθεί το λαθρεμπόριο ξυλείας, η υπεράντληση υδάτινων πόρων, τα χημικά προϊόντα και η ρύπανση από τα πλοία.
Η νέα οδηγία, η οποία εγκρίθηκε με 499 ψήφους υπέρ, 100 κατά και 23 αποχές, δίνει περιθώριο μέχρι δύο χρόνια στα κράτη-μέλη για να προχωρήσουν στις αλλαγές οι οποίες απαιτούνται στη νομοθεσία. Σε διαφορετική περίπτωση ενδέχεται να κινηθούν διαδικασίες από την Κομισιόν εναντίον κράτους-μέλους της ΕΕ το οποίο δεν θα εναρμονιστεί.
Σημειώνεται ότι η νέα οδηγία, πέραν από τα σοβαρά περιβαλλοντικά εγκλήματα, περιλαμβάνει μια νέα κατηγορία των «ειδικών αδικημάτων», στην οποία εντάσσονται πράξεις που οδηγούν στην καταστροφή οικοσυστημάτων και, ως εκ τούτου, ισοδυναμούν με οικοκτονία, όπως για παράδειγμα η πρόκληση μεγάλων δασικών πυρκαγιών και η εκτεταμένη ρύπανση του αέρα, του νερού και του εδάφους.
Με βάση τη νέα οδηγία, τα φυσικά πρόσωπα και οι εκπρόσωποι εταιρειών που εμπλέκονται σε περιβαλλοντικά εγκλήματα θα τιμωρούνται ακόμη και με ποινές φυλάκισης, ανάλογα με το πόσο μακροχρόνιες, σοβαρές ή μη αναστρέψιμες είναι οι συνέπειες των περιβαλλοντικών εγκλημάτων που έχουν διαπράξει. Σημειώνεται επίσης ότι τα ειδικά αδικήματα θα μπορούν να τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης οκτώ ετών, τα αδικήματα που προκαλούν το θάνατο προσώπου με ποινή φυλάκισης δέκα ετών και άλλα αδικήματα με ποινή φυλάκισης έως και πέντε ετών.
Μεταξύ άλλων, η νέα οδηγία προνοεί ότι οι παραβάτες θα έχουν την υποχρέωση να αποκαθιστούν την περιβαλλοντική καταστροφή που έχουν προκαλέσει και να καταβάλλουν αποζημιώσεις.
Όσον αφορά τα πρόστιμα, θα ανέρχονται σε 3-5% του ετήσιου κύκλου εργασιών των εταιρειών ή εναλλακτικά 24-40 εκατ. ευρώ, ανάλογα με το είδος του αδικήματος.
Σημειώνεται επίσης ότι τα κράτη-μέλη θα μπορούν να ασκούν ποινικές διώξεις ακόμη και για αδικήματα που δεν έχουν διαπραχθεί στο έδαφός τους.
Στήριξη σε πληροφοριοδότες και κατάρτιση διωκτικών Αρχών
Εν τω μεταξύ, η νέα οδηγία προνοεί ότι τα πρόσωπα που καταγγέλλουν περιβαλλοντικά αδικήματα, θα λαμβάνουν στήριξη και βοήθεια σε τυχόν ποινικές διαδικασίες που θα αντιμετωπίσουν.
Αναφέρεται επίσης ότι τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι υποχρεωμένα να εκπονήσουν εθνικές στρατηγικές και να διοργανώσουν εκστρατείες ενημέρωσης με σκοπό την καταπολέμηση των περιβαλλοντικών εγκλημάτων, αλλά και να παρέχουν εξειδικευμένη κατάρτιση σε αστυνομικές, δικαστικές και εισαγγελικές Αρχές. Ακόμη, με την εφαρμογή της οδηγίας οι χώρες της ΕΕ θα είναι υποχρεωμένες να συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τα περιβαλλοντικά αδικήματα. Με βάση τα δεδομένα αυτά, τα περιβαλλοντικά αδικήματα θα μπορούν στο εξής να αντιμετωπίζονται πιο αποτελεσματικά, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα μπορεί να επικαιροποιεί τακτικά τον σχετικό κατάλογο.
Κωνσταντίνος Ζαχαρίου