Με δύο πτητικά μέσα θα ενισχύσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την προστατευτική ομπρέλα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις πυρκαγιές την καλοκαιρινή περίοδο που έρχεται, την ώρα που οι μετεωρολογικές προβλέψεις δείχνουν στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου θερμό καλοκαίρι με θερμοκρασίες πιο πάνω από τις κανονικές, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο ξεσπάσματος δασικών πυρκαγιών.
Αυτό ανέφερε σε ενημέρωση που προέβη σε δημοσιογράφους στο διαδικτυακά στο Σπίτι της ΕΕ στη Λευκωσία, ο προϊστάμενος επικοινωνίας της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Προστασίας και Επιχειρήσεων Ανθρωπιστικής Βοήθειας (ΕCHO), Ζαχαρίας Γιακουμής.
Όπως ανέφερε στην ενημέρωση που προέβη ο κ. Γιακουμής σχετικά με τις ενέργειες και τη δέσμη υποστηρικτικών μέτρων της Κομισιόν στον τομέα της πρόληψης αλλά και ενίσχυσης των κρατών για κατάσβεση πυρκαγιών, τα δύο ελαφρού τύπου αεροσκάφη πυρόσβεσης (τύπου Air Tractor) θα είναι μισθωμένα από την Κυπριακή Δημοκρατία αλλά με κάλυψη εξόδων από την ΕΕ. Η ίδια ενίσχυση με πτητικά μέσα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας RescEU, είχε γίνει και πέρσι.
Η κάλυψη των εξόδων μίσθωσης των δύο αεροσκαφών από τον μηχανισμό της Κομισιόν θα ξεκινήσει στις 15 Ιουνίου και θα διαρκέσει έως τις 30 Οκτωβρίου. Σε περίπτωση που τα χρειαστεί άλλο μέλος της ΕΕ, και η Κύπρος ενεργοποιήσει την παροχή βοήθειας προς άλλες χώρες μέσω του μηχανισμού, τα αεροσκάφη αυτά ενδέχεται να μετακινηθούν για να συνδράμουν στην πυρόσβεση.
Στην ενημέρωση του, ο κ. Γιακουμής είπε αρχικά ο ρόλος της RescEU είναι καθαρά υποστηρικτικός καθώς η πολιτική προστασία αποτελεί ευθύνη των κρατών-μελών της ΕΕ. Όπως σημείωσε, από το 2001, ο μηχανισμός έχει ενεργοποιηθεί πάνω από 700 φορές, μέχρι το 2019 γίνονταν περίπου 20 ενεργοποιήσεις το χρόνο, αριθμός που αυξήθηκε από τότε στις 100.
Η Κύπρος, από το 2016 έχει ενεργοποιήσει το μηχανισμό 8 φορές, ενώ έχει προσφέρει από τότε και 16 βοήθειες μέσω του μηχανισμού προς άλλες χώρες. Σημειώνεται πως παροχή βοήθειας δεν δίνεται μόνο σε χώρες της ΕΕ αλλά και άλλες χώρες όπως για παράδειγμα ο Καναδάς, όταν σε πυρκαγιά είχαν καεί περίπου 18,8 εκ. εκτάρια δασικής γης. Σημείωσε πως η μεγαλύτερη ενεργοποίηση του RescEU έγινε πέρσι στις πυρκαγιές στον Έβρο της Ελλάδας.
Ο κ. Γιακουμή είπε πως το 2023 ήταν η πιο θερμή χρονιά που καταγράφηκε ποτέ, κατά την οποία κάηκαν περίπου 500 εκ. εκτάρια, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 32% από το μέσο όρο καμένων εκταρίων από το 2006. Από αυτή την καμένη γη, πάνω από τα 2/3 ήταν σε Ελλάδα (175 χιλιάδες), Ισπανία και Ιταλία. Την περασμένη χρονιά 24 από τις 27 χώρες της ΕΕ πλήγηκαν από πυρκαγιές, ενώ η Ελλάδα και η Κύπρος ζήτησαν βοήθεια από τον Μηχανισμό από 2 φορές. Στα αξιοσημείωτα είναι το γεγονός πως την περσινή χρονιά ζήτησε βοήθεια για κατάσβεση πυρκαγιάς, για πρώτη φορά, η Γερμανία.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, πέρσι ήταν η καταστροφικότερη χρονιά αναφορικά με καμένες εκτάσεις και όχι σε σχέση με την απώλεια ανθρώπινων ζωών. Εκτός από την περσινή, πολύ καταστροφικές χρονιές για την Ελλάδα ήταν και το 2007 αλλά και το 2021, ενώ ο μέσος όρος καμένης γης ανά έτος από το 2006 ανέρχεται στις 50 χιλιάδες εκτάρια και ο μέσος αριθμός πυρκαγιών είναι 55-60. Το 2023, η Ελλάδα εκτός από τη βοήθεια που ζήτησε 2 φορές, έστειλε αντίστοιχα βοήθεια μέσω του Μηχανισμού άλλες δύο φορές, μια στην Αλβανία και άλλη μια στην Κύπρο.
Στη χώρα μας, το 2023 κάηκαν σε πυρκαγιές 2 χιλιάδες εκτάρια ενώ είχαν ξεσπάσει 10 πυρκαγιές (για να υπολογιστεί ως πυρκαγιά πρέπει να καούν πέραν των 30 εκταρίων γης).
Ο κ. Γιακουμής είπε πως με βάση τις μεσοπρόθεσμες προβλέψεις του Μηχανισμού για τις κλιματολογικές συνθήκες, οι μέσες θερμοκρασίες στην Ευρώπη δεν θα αυξηθούν σε σχέση με πέρσι, με εξαίρεση την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που προβλέπονται θερμοκρασίες πάνω του μέσου όρου και συνεπώς αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιών.
Αναφερόμενος στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας, ο κ. Γιακουμής είπε πως φέτος θα συμβάλει με ενίσχυση προς τα κράτη μέλη με 28 πτητικά μέσα (24 αεροσκάφη και 4 ελικόπτερα), ενώ το 2022 ο Μηχανισμός παρείχε μόλις 13 πτητικά μέσα.
Αυτό το καλοκαίρι 28 αεροπλάνα και 4 ελικόπτερα θα έχουν στη διάθεσή τους, εκτός από την Κύπρο και την Ελλάδα, η Κροατία, η Τσεχία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Σουηδία. Ανέφερε ακόμη πως φέτος, για 3η συνεχή χρονιά διευρύνεται και εδραιώνεται η παρουσία πυροσβεστών που θα εγκατασταθούν για την καλοκαιρινή σεζόν σε Γαλλία, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των πυροσβεστών αυτών ανέρχεται φέτος στους 550 και στην Ελλάδα θα εγκατασταθούν περίπου 200 με 240 πυροσβέστες.
Οι πυροσβέστες αυτοί που ενισχύουν τον RescEU προέρχονται από την Σλοβακία, Ιταλία, Ρουμανία, Ελλάδα, Αυστρία, Βουλγαρία, Μολδαβία, Μάλτα, Εσθονία, Λετονία και Φινλανδία.
Απαντώντας σε ερώτηση, ο κ. Γιακουμής εξήγησε πως η βοήθεια τόσο των πτητικών μέσων όσο και του ανθρώπινου δυναμικού, δηλαδή οι πυροσβέστες, ενσωματώνονται στις εθνικές αρχές, δηλαδή στις πυροσβεστικές υπηρεσίες των κρατών, και δρουν υπό τις εντολές τους.