Η σημερινή κατάσταση των θαλασσών της Ευρώπης δεν είναι, σε γενικές γραμμές, ικανοποιητική σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ «Marine Messages II» (Θαλάσσια μηνύματα II). Τα νέα είναι άσχημα για τους ανθρώπους, καθώς η κατάσταση αυτή επηρεάζει την ποιότητα ζωής τους, τους βιοτικούς πόρους και τις οικονομίες τους. Η κατάσταση των θαλασσών καθορίζει την ικανότητά τους να παρέχουν, μεταξύ άλλων, οξυγόνο, τροφή, καλό κλίμα και ορισμένες πρώτες ύλες, και επίσης στηρίζει τις δραστηριότητες αναψυχής και την υγεία μας.
Η χρήση των θαλασσών — από τη Βαλτική έως τη Μεσόγειο — τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα, επιφέροντας αλλαγές στη σύνθεση των θαλάσσιων ειδών και οικοτόπων καθώς και αλλαγές στη συνολική φυσική και χημική σύνθεση των θαλασσών. Σε αυτά τα σύνθετα προβλήματα προστίθεται η κλιματική αλλαγή, η οποία επιδεινώνει τις επιπτώσεις των υπόλοιπων απειλών. Τα συνδυασμένα αποτελέσματα αυτών των αλλαγών τείνουν σήμερα να προκαλέσουν μη αναστρέψιμη ζημιά στα θαλάσσια οικοσυστήματα, σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΠ. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην έκθεση, σε ορισμένες περιοχές παρουσιάζονται σημάδια ανάκαμψης του θαλάσσιου οικοσυστήματος, λόγω των σημαντικών προσπαθειών που καταβλήθηκαν, συχνά για ολόκληρες δεκαετίες, με στόχο τη μείωση ορισμένων επιπτώσεων, όπως εκείνων που προκαλούνται από τις ρυπογόνες ουσίες, τον ευτροφισμό και την υπεραλίευση.
«Οι θάλασσές μας και τα θαλάσσια οικοσυστήματά μας υποφέρουν λόγω της σοβαρής υπερεκμετάλλευσης και παραμέλησης επί σειρά ετών. Ενδέχεται σύντομα να φτάσουμε σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή, αλλά, όπως διαβεβαιώνουμε στην έκθεσή μας, εξακολουθούμε να έχουμε την ευκαιρία να αποκαταστήσουμε τα θαλάσσια οικοσυστήματά μας, εάν ενεργήσουμε με αποφασιστικότητα και συνοχή και επιτύχουμε μια βιώσιμη ισορροπία ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο αξιοποιούμε τις θάλασσές μας και τον αντίκτυπο των ενεργειών μας στο θαλάσσιο περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, η νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 καθώς και άλλα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας ανανεώνουν την ελπίδα ότι επίκειται η ανάληψη επείγουσας και συνεκτικής δράσης για την προστασία και την αποκατάσταση της βιοπικοιλότητας», δήλωσε ο κ. Hans Bruyninckx, εκτελεστικός διευθυντής του ΕΟΠ.
Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν είναι πιθανό να επιτύχουν στο σύνολο των υδάτων τους έως το 2020 τον στόχο της «καλής περιβαλλοντικής κατάστασης» που θέτει η οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική της ΕΕ (MSFD), η οποία αποτελεί την κύρια νομοθετική πράξη της ΕΕ για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Ωστόσο, αφότου τέθηκε σε εφαρμογή η οδηγία, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος και έχουν υλοποιηθεί σημαντικά επιτεύγματα. Τα συμπεράσματα αυτά αντικατοπτρίζονται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία επίσης δημοσιεύεται σήμερα και στην οποία εξετάζεται η τρέχουσα εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας. Η έκθεση του ΕΟΠ εντάσσεται στο πλαίσιο της επανεξέτασης της Επιτροπής και προτείνει λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν την ΕΕ να επιτύχει τον νομοθετικό στόχο της για καθαρές, υγιείς και παραγωγικές θάλασσες, κυρίως μέσω μιας οικοσυστημικής προσέγγισης της διαχείρισης.
Όλα τα στοιχεία που υποβάλλονται στην Επιτροπή από τα κράτη μέλη της ΕΕ δημοσιοποιούνται για πρώτη φορά σε έναν ειδικό δικτυακό τόπο στη δικτυακή πύλη WISE-Marine. Το ίδιο ισχύει και για τα προϊόντα δεδομένων και τα εργαλεία απεικόνισης που παρέχουν επισκόπηση της κατάστασης του θαλάσσιου περιβάλλοντος στην ΕΕ.