Είδη φυτών και ζώων εξαφανίζονται ολοένα και ταχύτερα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ποιες είναι οι αιτίες και γιατί είναι σημαντική η βιοποικιλότητα;
Η βιοποικιλότητα, ή πιο απλά η ποικιλία όλων των οργανισμών που ζουν στον πλανήτη μας, μειώνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως οι αλλαγές στη χρήση της γης, η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή.
Στις 16 Ιανουαρίου, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν τη θέσπιση νομικά δεσμευτικών στόχων για την αναχαίτιση της απώλειας της βιοποικιλότητας, στα πλαίσια της διάσκεψης του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα (COP15), στην Κίνα, τον Οκτώβριο του 2020 (αναβλήθηκε). Η διάσκεψη συγκεντρώνει τα μέρη που υπέγραψαν τη σύμβαση του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότητα του 1993, ώστε να καθορίσουν ενιαία στρατηγική για την περίοδο μετά το 2020. Το ΕΚ θέλει η ΕΕ να αναλάβει ηγετικό ρόλο διασφαλίζοντας ότι το 30% της επικράτειας της ΕΕ θα αποτελείται από φυσικές περιοχές μέχρι το 2030 και ότι η βιοποικιλότητα θα συνεκτιμάται σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ.
Τι είναι η βιοποικιλότητα;
Ως βιοποικιλότητα ορίζεται η ποικιλία των έμβιων όντων στον πλανήτη γη. Περιλαμβάνει τον αριθμό των ειδών, τη γενετική ποικιλότητα και την αλληλεπίδραση αυτών των μορφών ζωής μέσα σε σύνθετα οικοσυστήματα.
Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ που δημοσιεύτηκε το 2019, έως και ένα εκατομμύριο είδη πανίδας και χλωρίδας αναμένεται να απειληθούν με εξαφάνιση, από τα 8 εκατομμύρια που υπολογίζεται ότι υπάρχουν στον πλανήτη, πολλά εκ των οποίων εντός των επόμενων δεκαετιών. Ορισμένοι ερευνητές εκτιμούν μάλιστα ότι διανύουμε ήδη την έκτη μαζική εξαφάνιση των κυρίαρχων μορφών ζωής στην ιστορία της γης. Οι προγενέστερες μαζικές εξαφανίσεις εξάλειψαν μεταξύ του 60% και του 95% όλων των ειδών. Τα οικοσυστήματα χρειάζονται εκατομμύρια χρόνια για να επανέλθει η ζωή στα προηγούμενα επίπεδα ποικιλότητας.
Γιατί είναι σημαντική η βιοποικιλότητα;
Τα υγιή οικοσυστήματα μας παρέχουν πολλά στοιχεία ζωτικής σημασίας που θεωρούμε δεδομένα. Τα φυτά μετατρέπουν την ενέργεια του ήλιου, καθιστώντας την διαθέσιμη σε άλλες μορφές ζωής. Τα βακτήρια και άλλοι ζωντανοί οργανισμοί διασπούν την οργανική ύλη σε θρεπτικά στοιχεία παρέχοντας στα φυτά υγιές έδαφος για να αναπτυχθούν. Οι επικονιαστές είναι απαραίτητοι στην αναπαραγωγή των φυτών, εξασφαλίζοντας παράλληλα την παραγωγή των τροφίμων μας. Τα φυτά και οι ωκεανοί αποτελούν σημαντικές δεξαμενές άνθρακα. Επίσης, ο κύκλος του νερού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους ζωντανούς οργανισμούς.
Με λίγα λόγια, η βιοποικιλότητα μας παρέχει καθαρό αέρα, φρέσκο νερό, έδαφος καλής ποιότητας και επιτρέπει την επικονίαση των καλλιεργειών μας. Μας βοηθά να καταπολεμήσουμε και να προσαρμοστούμε στην κλιματική αλλαγή, αλλά και να μειώσουμε τις δυσμενείς επιπτώσεις των φυσικών κινδύνων.
Δεδομένου ότι οι ζωντανοί οργανισμοί αλληλοεπιδρούν στα δυναμικά οικοσυστήματα, η εξαφάνιση ενός είδους μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην τροφική αλυσίδα. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τις ακριβείς επιπτώσεις των μαζικών εξαφανίσεων για τον άνθρωπο, αλλά γνωρίζουμε ότιη ποικιλομορφία της φύσης μας επιτρέπει, προς το παρόν, να αναπτυχθούμε.