Μια νέα έρευνα αποκαλύπτει το τεράστιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος των PFAS, των γνωστών ως «αιώνια χημικά», τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως σε αντικολλητικά τηγάνια, αδιάβροχα υφάσματα και καλλυντικά. Εκτιμάται ότι το συνολικό κόστος καθαρισμού στη Βρετανία και την Ευρώπη θα μπορούσε να φτάσει τα 2 τρισ. ευρώ μέσα σε 20 χρόνια, με ετήσιο κόστος περίπου 100 δισ. ευρώ.
Τι είναι τα PFAS και πού εντοπίζονται
Τα PFAS (per- and polyfluoroalkyl substances) είναι μια ομάδα 10.000+ συνθετικών χημικών, ανθεκτικών στη θερμότητα, το λίπος και το νερό. Εξαιτίας της ανθεκτικότητάς τους, παραμένουν στο περιβάλλον για δεκαετίες και έχουν ανιχνευθεί σε:
- Πόσιμο νερό
- Χωματερές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις
- Στρατιωτικές βάσεις και αεροδρόμια
Σύμφωνα με στοιχεία της Υπηρεσίας Επιθεώρησης Πόσιμου Νερού, σε 278 περιπτώσεις το πόσιμο νερό στη Βρετανία υπερέβη τα επιτρεπτά όρια, ενώ πάνω από 255.000 δείγματα απαιτούν άμεση δράση.
Κίνδυνοι για την υγεία
Τα PFAS συνδέονται με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, όπως:
- Καρκίνος
- Στειρότητα και ορμονικές διαταραχές
- Προβλήματα στο ανοσοποιητικό σύστημα
Το κόστος καθαρισμού και οι προκλήσεις
Η απορρύπανση των PFAS αποτελεί τεράστια πρόκληση. Μόνο για την απομάκρυνση δύο ενώσεων (PFOS και PFOA) απαιτούνται περίπου €507 εκατ. ετησίως για τις επόμενες 2 δεκαετίες, ενώ οι μέθοδοι καθαρισμού, όπως η καύση σε υψηλές θερμοκρασίες, παραμένουν ακριβές και συχνά αναποτελεσματικές.
Ειδικοί, όπως ο καθηγητής Ντέιβ Μέγκσον από το Πανεπιστήμιο Μάντσεστερ, επισημαίνουν την ανάγκη επένδυσης σε νέες, πιο αποτελεσματικές τεχνολογίες για τη μείωση του κόστους και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Πρόληψη: Η πιο αποτελεσματική λύση
Η πρόληψη μέσω του περιορισμού της χρήσης PFAS θεωρείται η πιο αποδοτική στρατηγική. Σύμφωνα με έρευνα της YouGov, το 75% των Βρετανών ζητά την απαγόρευση ή την αυστηροποίηση των ελέγχων στις τοξικές αυτές ουσίες.
Η Royal Society of Chemistry (RSC) προτείνει τη δημιουργία εθνικού μητρώου PFAS και αυστηρότερα όρια στις βιομηχανικές εκπομπές, ώστε να μειωθεί η έκθεση του πληθυσμού και να περιοριστούν οι μελλοντικές επιπτώσεις.