Επικρατεί η βαθιά ριζωμένη πεποίθηση ότι το πιάτο μιας γατούλας πρέπει να περιέχει γάλα και τυρί. Ότι οι γατούλες είναι ταυτισμένες με τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
«Στο μυαλό μας έχει αποτυπωθεί, από τα παραμύθια και τις παιδικές ιστορίες, η εικόνα μιας γάτας που πίνει γάλα από ένα πιατάκι.
Αλλά τι πραγματικά συμβαίνει ακριβώς στο πεπτικό της σύστημα, όταν μια γάτα πίνει γάλα;», θέτει το ερώτημα η κυρία Ελένη Παλαιολογοπούλου, σύμβουλος διατροφής σκύλου και γάτας.
Όπως εξηγεί, όλα τα θηλαστικά -και αυτό ισχύει και για τον άνθρωπο- γεννιούνται με την ικανότητα να μπορούν να χωνέψουν τη λακτόζη. Η λακτόζη είναι η βασική ζάχαρη του γάλακτος, και είναι σημαντική πηγή ενέργειας για τα γατάκια κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους.
«Όταν μεγαλώσουν λίγο, δηλαδή μετά την 3η ή 4η εβδομάδα ζωής, αρχίζει ο απογαλακτισμός τους.
Τότε η λακτάση, η οποία είναι το ένζυμο που διασπά τη λακτόζη σε μικρότερα κομμάτια, έτσι ώστε να μπορεί να γίνει η χώνεψή της, αρχίζει, σταδιακά, να μειώνεται στο πεπτικό τους σύστημα.
Βλέπουμε, για άλλη μια φορά, τη μαγεία της φύσης και πώς η βιολογία του οργανισμού προσαρμόζεται και αλλάζει με βάση τις ανάγκες του», τονίζει η κα Παλαιολογοπούλου και προσθέτει: «Όταν το γατάκι θα απογαλακτιστεί -δεν θα έχει, πλέον, ανάγκη ο οργανισμός του το γάλα, καθώς δεν θα είναι διαθέσιμο έτσι κι αλλιώς και δεν θα το βρει στη φύση ως βασική του διατροφή– τότε ο οργανισμός θα αποβάλλει ό,τι σχετίζεται με την επεξεργασία και τη χώνεψη της τροφής αυτής».
Οι περισσότερες γάτες, μεγαλώνοντας, έχουν δυσανεξία στη λακτόζη, επισημαίνει η κα Παλαιολογοπούλου, που σημαίνει ότι όταν μια ενήλικη γάτα πιεί γάλα, δεν μπορεί να το χωνέψει, και θα προκληθεί, ενδεχομένως, μια στομαχική διαταραχή με συμπτώματα διάρροιας, εμετού και αερίων.
Όπως αναλύει η διατροφολόγος ζώων Linda P. Case, MS του Κολλεγίου Κτηνιατρικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις και συγγραφέας του βιβλίου Τhe Cat: Its Behavior, Nutrition, and Health, η αχώνευτη λακτόζη θα περάσει μέσα από τον εντερικό σωλήνα, όπου θα ζυμωθεί μαζί με τα βακτήρια το εντέρου. Από τη ζύμωση θα προκύψουν κάποια λιπαρά οξέα, που θα επιφέρουν αναστάτωση στην κοιλιά της γάτας και θα προκαλέσουν εμετό.
Όπως αναφέρει η Susan G. Wynn διατροφολόγος ζώων στην Ατλάντα και συγγραφέας στο Manual of Natural Veterinary Medicine, σε γάτες με δυσανεξία παρατηρείται εμετός, συνήθως μέσα στις επόμενες 8-12 ώρες από την κατανάλωση του γάλακτος.
Υπάρχουν, όμως, γάτες που μπορούν να καταναλώσουν γάλα;
«Υπάρχουν κάποιες γάτες, οι οποίες φαίνεται πως, μεγαλώνοντας, μπορούν να χωνέψουν τη λακτόζη χωρίς στομαχικά προβλήματα ή κάποια άλλη ευαισθησία.
Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε εάν δώσουμε μια πολύ μικρή ποσότητα γάλατος -ένα κουταλάκι του γλυκού, ή μια κουταλιά της σούπας- έτσι ώστε να δούμε εάν μέσα στην επόμενη ημέρα θα παρουσιάσουν κάποιο πρόβλημα.
Σε αυτήν την περίπτωση προτείνεται να δώσετε βιολογικό γάλα, έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν απαλλαγμένο από τις λεγόμενες “συνθετικές ορμόνες ανάπτυξης”, οι οποίες ευθύνονται για αρκετά προβλήματα υγείας στα ζώα, αλλά και στους ανθρώπους.
Επίσης, καλό θα είναι να αποφύγετε το αγελαδινό γάλα, καθώς δεν είναι καλά ανεκτό από το πεπτικό των ζώων, ενώ το κατσικίσιο και το πρόβειο είναι πιο κοντά στο μητρικό γάλα της γάτας», υπογραμμίζει η κα Παλαιολογοπούλου. Αναφέρει ότι η διατροφολόγος ζώων Susan G. Wynn διευκρινίζει ότι, ακόμη κι αν τα γατάκια έχουν ακόμα λακτάση στο σύστημα, αυτή δεν είναι αρκετή ώστε να διασπάσει τη μεγάλη ποσότητα λακτόζης που περιέχει το αγελαδινό γάλα.
Τι γίνεται με άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα και σε ποιες περιπτώσεις μπορούμε να δώσουμε;
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γιαούρτι ή το τυρί, σύμφωνα με την κα Παλαιολογοπούλου, μπορεί να είναι καλύτερα ανεκτά από το πεπτικό της γάτας, καθώς έχουν άλλες αναλογίες λακτόζης.
«Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε πως, εφόσον μια γατούλα μπορεί, τελικά, να χωνέψει ένα γαλακτοκομικό προϊόν, όπως το πρόβειο/κατσικίσιο γιαούρτι -και εδώ ισχύει ό,τι αναφέραμε για την αποφυγή αγελαδινού προϊόντος-, μπορεί να ενταχθεί σε ένα ειδικά διαμορφωμένο διατροφολόγιο, ιδίως όταν υπάρχουν προβλήματα υγείας.
Για παράδειγμα, μια γάτα με πρόβλημα στο συκώτι θα επωφεληθεί από μια διατροφή που θα περιέχει και γιαούρτι ως πηγή γαλακτοκομικής πρωτεΐνης, αντί για ζωικής», διευκρινίζει η κα Παλαιολογοπούλου.
Μπορεί η γάτα να πιει κεφίρ;
Για τη γάτα και τον σκύλο που δεν παρουσιάζουν αλλεργία ή δυσανεξία στη λακτόζη, το κεφίρ αποτελεί, σύμφωνα με την ολιστική κτηνίατρο Dr. Becker, μια σημαντική πηγή προβιοτικών.
«Βεβαίως υπάρχει και η δυνατότητα να φτιάξετε κεφίρ με νερό καρύδας, αντί για γάλα.
Το κεφίρ εξισορροπεί την αναλογία καλών – κακών βακτηριδίων στο έντερο, με αποτέλεσμα την καλύτερη πεπτική και εντερική λειτουργία, τη μείωση των γαστρεντερολογικών προβλημάτων και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Οι γάτες τα πάνε καλύτερα με το κεφίρ που έχει γίνει με κατσικίσιο γάλα και είναι διπλά ζυμωμένο (fermented).
Ξεκινήστε δίνοντας περίπου 1/8 κουτ. γλυκού για 4-5 ημέρες, και εφόσον αυτό είναι καλά ανεκτό, μπορείτε να αυξήσετε την ποσότητα σε 1/2 κουτ. γλυκού για 2-3 ημέρες την εβδομάδα μαζί με την τροφή της.
Εν ολίγοις, ξεκινήστε με λίγη ποσότητα και, σταδιακά, ανεβάστε την μέχρι ένα κουταλάκι του γλυκού την ημέρα», συμβουλεύει η κα Παλαιολογοπούλου.
Τέλος, η σύμβουλος διατροφής σκύλου και γάτας τονίζει το πόσο σημαντικό είναι για τη γάτα το νερό.
«Το πιο σημαντικό για τη γάτα μας είναι να ενυδατώνεται, πίνοντας νερό. Στη φύση το νερό η γάτα το βρίσκει, σε μεγάλο βαθμό, στην τροφή που θα καταναλώσει.
Το φρέσκο, καθαρό νερό -και, αν μπορείτε, φιλτραρισμένο– είναι το πιο σημαντικό υγρό στοιχείο.
Γιατί θα βοηθήσει στη χώνεψη της τροφής, θα ενυδατώσει τον οργανισμό, θα ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματος, θα αποβάλει τις τοξίνες και τα μη ωφέλιμα συστατικά του οργανισμού, θα ενυδατώσει τους ιστούς και θα βοηθήσει σε όλες τις λειτουργίες του σώματος».